ИЗУЧЕНИЕ ПЕЧНЫХ ИЗРАЗЦОВ РЕГИОНА МОГИЛЕВСКОГО ПОДНЕПРОВЬЯ И ПОСОЖЬЯ (ИСТОРИОГРАФИЧЕСКИЙ АСПЕКТ)
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Аннотация
Представлен историографический аспект изучения печных изразцов региона Могилевского Поднепровья и Посожья. Анализируются основные публикации конца XIX – начала XX века – период, когда началось изучение этого вида архитектурно-декоративной керамики, вплоть до начала XXI века. Сделан вывод о том, что данный период можно разделить на несколько этапов. Первый из них связан с деятельностью Е.Р. Романова в конце XIX – начала XX века. С 70-х годов XX века развернулось активное археологическое изучение позднесредневекового белорусского города, что также послужило толчком для изучения печных изразцов. Рассмотрена первая обобщающая работа Л.Г. Паничевой (1980 г.), посвященная белорусским изразцам XIV–XVII веков. В это время данную тематику разрабатывали О.Н. Левко, О.А. Трусов, Ю.А. Заяц. Показано, что активное изучение печных изразцов в регионе Могилевского Поднепровья и Посожья в 90-е годы XX–XXI веке связано с археологическим исследованием Кричева, Могилева, Мстиславля и Шклова.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Библиографические ссылки
Алексеев, Л.В. Евдоким Романович Романов (1855–1922) / Л.В. Алексеев // Археология и краеведение Беларуси XVI в. – 30-е годы XX в. – Минск: Белорус. наука, 1996. – С. 145–148.
Раманаў, Е.Р. З гісторыка-археалагічнай спадчыны: выбр. творы / Е.Р. Раманаў; М-ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Магілёўскі дзярж. ун-т імя А.А. Куляшова. – Магілёў: МДУ, 2006.
Марзалюк, I.А. Еўдакiм Раманавiч Раманаў – археограф i археолаг Магiлёўшчыны / І.А. Марзалюк // Магiлёўская даўнiна. – Магiлёў, 1993. – С. 37–45.
Романов, Е.Р. Могилевская старина / Е.Р. Романов. – Могилев, 1902–1903. – Вып. 3. – С. 62–64.
Розенфельдт, Р.Л. Белорусские изразцы / Р.Л. Розенфельдт // Древности Восточной Европы. – М., 1969. – С. 178–184.
Бессонаў, С.В. Беларускія мастацкія майстры ў Маскве XVII cтагоддзя / С.В. Бессонаў // Весці Акадэміі навук БССР. Аддзяленне грамадскіх навук. Серыя гістарычная. Вып. 1. – 1947. – С. 75–81.
Абецедарский, Л.С. Белоруссия и Россия: Очерки русско-белорусских связей второй половины XVI–XVII век / Л.С. Абецедарский. – Минск: Выш. школа, 1978. – 255 с.
Абецедарский, Л.С. Белорусы в Москве XVII в. Из истории русско-белорусских связей / Л.С. Абецедарский. – Минск: Изд-во БГУ, 1957. – 62 с.
Баранова, С. Изразцовые печи дворца царя Алексея Михайловича в Коломенском. Опыт реконструкции / С. Баранова // Музей. – 2011. – № 4. – С. 52–58.
Панiчава, Л.Р. Беларускiя цанiннiкi ў Маскве / Л.Г. Панічава // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. – 1976. – № 3. – С. 30–32.
Комплексное изучение Мстиславля и его округи / Л.В. Алексеев [и др.] // Археологические открытия 1984 г. – М., 1985. – С. 336–337.
Паничева, Л.Г. Хронология белорусских изразцов XIV–XVII вв. / Л.Г. Паничева // Краткие сообщения Института археологии АН СССР. – М., 1984. – Вып. 179. – С. 70–75.
Мяцельскі, А.А. Крычаў / А.А. Мяцельскі // Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2010. – Т. 1: А–К. – С. 474–475.
Трусаў, А.А. Архітэктурна-археалагічныя даследаванні гістарычнага цэнтра Магілева / А.А. Трусаў, І.М. Чарняўскі, В.Р. Кукуня // Весці АН БССР. Серыя гуманіт. навук. – 1983. – № 5. – С. 67–76.
Трусаў, А.А. Магілеўская ратуша / А.А. Трусаў // Спадчына. – 1998. – № 5. – С. 68–80.
Марзалюк, I.A. Магілёўскiя пасады / І.А. Марзалюк // Археалогiя Беларусi: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2011. – Т. 2: Л–Я. – С. 48–49.
Марзалюк, І.А. Магілёў у XII–XVIII стст. Людзі і рэчы / І.А. Марзалюк; навук. рэд. Я.Г. Рыер. – Магілеў–Мінск: Веды, 1998. – 260 с.
Трусов, О.А. Памятники монументального зодчества Белоруссии XI–XVII веков Архитектурно-археологический анализ / О.А. Трусов. – Минск: Наука и техника, 1988. – 158 с.
Беларуская кафля [альбом-каталог] / аўтары-складальнікі: В.Е. Собаль [і інш.]. – Мінск, 1989. – 161 с.
Угрыновіч, У.В. Кафля з выявай букета / У.В. Угрыновіч // Маставцтва Беларусі – 1986. – № 5. – С. 32.
Угрыновіч, У.В. Дрэва жыцця / У.В. Угрыновіч // Мастацтва Беларусі. – 1988. – № 12. – С. 47–48.
Мельнік, І. Жывое цяпло паліхромнай кафлі (Сувязі беларускага і рускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва першай паловы XVII ст.) / І. Мельнік // Мастацтва Беларусі. – 1987. – № 7. – С. 65–67.
Трусов, О.А. Мстиславские изразцы / О.А. Трусов // Памятники культуры. Новые открытия: ежегод-ник, 1989. – М., 1990. – С. 334–340.
Ганецкая, І.У. Мастацкая кераміка Мсціслава / І.У. Ганецкая // Весці АН БССР. Серыя грамад. навук. – Мінск, 1990. – № 1. – С. 75–80.
Трусаў, А.А. Вобраз спрадвечны і вечны. Антрапаморфныя выявы на беларускай кафлі XV–XVII стст. / А.А. Трусаў // Мастацтва Беларусі. – 1991. – № 10. – С. 64–66.
Tрусаў, А.А. Антрапаморфныя выявы на беларускай кафлі XV–XVII стст. / А.А. Трусаў // З глыбі вякоў. – Мінск, 1992. – С. 97–104.
Марзалюк, I.А. Да старажытнай гiсторыі Магiлева / І.А. Марзалюк // Магiлеўская даунiна. – 1996. – № 1. – С. 5–13.
Марзалюк, І.А. Археалагічныя раскопкі ў Магілеве ў 1998 годзе / І.А. Марзалюк // Магілёўская даўніна. – 1999. – Вып. 7. – С. 119.
Tрусаў, А.А. Антрапаморфныя выявы на магілеўскай і мстіслаўскай кафлі / А.А. Трусаў // Магілеў-ская даўніна. – 2001. – Вып. 9. – С. 11–15.
Здановіч, Н.І. Гратэскавае люстэрка кафлярства / Н.І. Здановіч // Мастацтва. – 2001. – № 2. – С. 47–50.
Дук, Д.У. Аб адным «параллельным» сюжэце Полацкай і Магілёўскай кафлі з выявамі рыцараў / Д.У. Дук // Мінулая і сучасная гісторыя Магілёва. – Магілёў, 2001. – С. 47–51.
Заяц, Ю.А. О прототипе изображения на лицевой пластине изразца XVII в. из Тупичевского монастыря в г. Мстиславле / Ю.А. Заяц // Религия и общество-3: актуальные проблемы современного ре-лигиоведения: сб. науч. тр. / под общ. ред. В.В. Старостенко, О.В. Дьяченко. – Могилев: УО “МГУ им. А.А. Кулешова”, 2008. – 328 с.
Здановіч, Н.І. Беларуская паліваная кераміка XI–XVIII стст. / Н.І. Здановіч, А.А. Трусаў. – Мінск, 1993. – 183 с.
Ганецкая, І.У. Тэхналогiя дэкаратыўнай апрацоўкi маёлiкавых вырабаў на Беларусi ў XVI–XVIII стст. / І.У. Ганецкая // З глыбі вякоў. – 1992. – С. 165–178.
Ляўкова, Т. Петраглiфiчнае вывучэнне керамкi з раскопак у Магiлеве i Быхаве / Т. Ляўкова, І. Сінчук // З глыбі вякоў. Наш край: гісторыка-культуралагічны зб. – Мінск, 1992. – С. 179–189.
Марзалюк, I.А. Археалагiчныя даследаваннi 1994 года ў Магiлеве / І.А. Марзалюк // Магілёўская даўніна. – 1996. – С. 96–97.
Марзалюк, І.А. Археалагічныя раскопкі ў Магілеве ў 1998 годзе / І.А. Марзалюк // Магілёўская даўніна. – 1999. – Вып. 7. – С. 119.
Марзалюк, I.А. Да старажытнай гiсторыі Магiлева / І.А. Марзалюк // Магiлеўская даўнiна. – 1996. – № 1. – С. 5–13.
Мяцельскі, А.А. Старадаўні Крычаў. Гісторыка-архелалагічны нарыс горада ад старажытных часоў да канца XVIII ст. / А.А. Мяцельскі. – Мінск: Беларус. навука, 2003. – 167 с.
Левко, О.Н. Средневековые территориально-административные центры северо-восточной Беларуси / О.Н. Левко. – Минск, 2004. – 280 с.
Ляўко, В.М. Старашклоўскае гарадзішча / В.М. Ляўко, І.А. Марзалюк // Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2011. – Т. 2: Л–Я. – С. 314–316.
Штыхов, Г.В. Там, где был основан город (археологическое исследование в Старом Шклове в 60-е го-ды XX века) / Г.В. Штыхов // Романовские чтения-2. – 2005. – С. 105–112.
Ляўко, В.М. Шклоў / В.М. Ляўко // Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2011. – Т. 2: Л–Я. – С. 418–419.
Ляўко, В.М. Гісторыя Шклоўшчыны па археалагічных і пісьмовых крыніцах (да сярэдзіны XVIII ст.) / В.М. Ляўко // Беларускі гістарычны часопіс. – 1996. – № 2. – С. 92–106.
Ляўко, В.М. Шклоўскі Замак / В.М. Ляўко // Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2011. – Т. 2: Л–Я. – С. 420–421.
Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. / Л.В. Аляксееў [і інш.]. – Мінск, 2011. – Т. 2: Л–Я. – С. 102–104.
Алексеев, Л.В. Детинец Мстиславля в XIV–XVIII вв. / Л.В. Алексеев // Российская Археология. – 2000. – № 2. – С. 94–114.
Комплексное изучение Мстиславля и его округи / Л.В. Алексеев [и др.] // Археологические открытия 1984 г. – М., 1985. – С. 336–337.
Работы в древнем Мстиславле / Л.В. Алексеев [и др.] // Археологические открытия 1983 г. – М., 1985. – С. 380–381.
Трусаў, А.А. Мсціслаўскі Тупічэўскі манастыр / А.А. Трусаў, Л.Л. Чарняўская // Археалогія Беларусі: энцыкл.: у 2-х т. – Мінск, 2011. – С. 104–105.
Трусаў, А.А. Некаторыя вынікі археалагічнага вывучэння акольнага горада Мсціслава XII–XVII ст. / А.А. Трусаў, М.А. Ткачоў, А.А. Мяцельскі // Весці Акад. навук Беларусі. – 1990. – № 2. – С. 80–87.
Трусаў, А.А. Беларускае кафлярства / А.А. Трусаў. – Мінск, 1993. – 55 с.
Ганецкая, І.У. Беларуская маёлка XVI–XVIII стст. / І.У. Ганецкая // З глыбі вякоў. Наш край: гістарычна-культуралагічны зб.; науч. ред.: A.К. Краўцэвіч. – Минск: Беларус. навука, 1997. – Вып. 2. –С. 67–88.
Археалогія Беларусі: у 4 т. / под науч. ред. П.Ф. Лысенко. – Мінск: Беларус. навука, 2001. – Т. 4: Помнікі XIV–XVIII стст. – 597 с.
Трусаў, А.А. Кафля / А.А. Трусаў // Археалогія Беларусі: энцыкл. у 2-х т. – Мінск, 2009. – Т. 1: А–К. – С. 430–432.
Заяц, Ю.А. Кафля / Ю.А. Заяц, В.С. Пазнякоў // ВКЛ: энцыкл.; рэдкал.: Т.У. Бялова (гал. рэд.) [i iнш.]; маст. З.Э. Герасiмовiч. – Мінск, 2010. – Т. 3: Дадатак: А–Я. – С. 261–266.
Археологическое наследие Беларуси / Нац. акад. наук Беларуси, Ин-т истории; сост., авт. вступ. ст. О.Н. Левко; науч. ред. А.А. Коваленя, О.Н. Левко. – Минск, 2012. – 192 с.
Рекомендуемые статьи автора (авторов)
- Н. П. ШУТКОВА, ПОЯСКОВЫЕ (ПОЯСОВЫЕ) ИЗРАЗЦЫ МОГИЛЕВСКОГО ПОДНЕПРОВЬЯ, Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки: № 2 (2023)
- Н. П. ШУТКОВА, ТЕХНОЛОГИЯ ПРОИЗВОДСТВА ПЕЧНЫХ ИЗРАЗЦОВ XVII–XVIII ВЕКОВ (ПО МАТЕРИАЛАМ АРХЕОЛОГИЧЕСКИХ РАСКОПОК ЗАМКА В СТАРОМ БЫХОВЕ В 2013 ГОДУ), Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки: № 1 (2016)