АЎТАБІЯГРАФІЧНАЕ, ДАКУМЕНТАЛЬНАЕ І МАСТАЦКАЕ ЯК КАМПЛЕМЕНТАРНЫЯ СРОДКІ КАНСТРУЯВАННЯ РЭЧАІСНАСЦІ ПЕРШАЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЫ Ў АПОВЕСЦІ «ЗОЛАК, УБАЧАНЫ ЗДАЛЁК» Я. БРЫЛЯ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Анатацыя
У артыкуле разглядаецца аповесць Я. Брыля «Золак, убачаны здалёк», прысвечаная асэнсаванню феномена «навала-кантынуум», што ўбірае ў сябе падзеі Першай сусветнай вайны. Паводле аўтарскай задумы, апавядальнік, які намінальна не мог быць свядомым сведкам баявых дзеянняў, паступова рэканструюе падзеі 1914–1918 гг., якія адбіліся на жыцці яго сям’і і аднавяскоўцаў (шырэй – беларускага народа). Адзначаецца камплементарная роля візуальнага і вербальнага аспектаў спасціжэння ваеннай рэчаіснасці. Падкрэсліваецца сугестыўны патэнцыял літаральна кожнага матэрыяльнага аб’екта, аповеду ўдзельніка падзей, дакументальнай, фальклорнай ці літаратурна-мастацкай крыніцы, якія ў сукупнасці дазволілі апавядальніку стварыць адэкватны слоўны малюнак сусветнай вайны. Вызначаны шэраг рыс, якія сведчаць пра сувязь твора з метапрозай, што вызначае канцэптуальна адрознае месца аповесці ў шэрагу беларускай літаратурнай баталістыкі, прысвечанай падзеям 1914–1918 гг.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Гэты твор даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution» («Атрыбуцыя») 4.0 Сусветная.
Бібліяграфічныя спасылкі
Бугаёў Д. Служэнне Беларусі (Янка Брыль) // Спавядальнае слова: Літаратурная крытыка, успаміны. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2001. – С. 28–39.
Губская В. Аўтабіяграфічны наратыў Янкі Брыля: спецыфіка вобраза аўтара // Стылістыка: мова, маўленне і тэкст: матэрыялы V Міжнар. навук.-практ. канф., прысвеч. 100-годдзю заслуж. работніка адукацыі Рэсп. Беларусь, д-ра філал. навук, праф. М.Цікоцкага, Мінск, 23–24 лют. 2022 г. / Беларус. дзярж. ун-т; рэдкал.: В.М. Самусевіч (гал. рэд.). – Мінск: БДУ, 2022. – С. 82–88.
Брыль Я. Свае старонкі // Збор твораў: у 5 т. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1981. – Т. 5: Лірычныя запісы і мініяцюры. – С. 385–588.
Альштынюк А. Праблема аўтабіяграфізму ў творчасці Янкі Брыля. – Białystok : Uniwersytet w Białymstoku, 2017. – 211 с.
Скибицкая Л. Структура художественного повествования в повестях В. Астафьева и Я. Брыля («Последний поклон» и «Золак, убачаны здалёк») // Русская и белорусская литературы на рубеже XX – XXI вв.: сб. науч. ст. В 2 ч. – Ч. 1 / под ред. С. Гончаровой-Грабовской. – Минск: РИВШ, 2010. – C. 124–129.
Сінькова Л. Што можна пазначаць тэрмін «дакументальна-мастацкая проза» // Беларуская «звышлітаратура»: літаратуразнаўчыя і літаратурна-крытычныя артыкулы. – Мінск: Кнігазбор, 2019. – С. 70–78.
Брыль Я. Золак, убачаны здалёк // Збор твораў: у 5 т. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1980. – Т. 2: Аповесці. – С. 424–510.
Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва (БДАМЛІМ). – Ф. 59. Воп. 2. Спр. 9. Арк. 1 – 13.
Брыль Я. Адзінае наша // Сёння і памяць: Апавяданні, мініяцюры, эсэ. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. – С. 204–209.
Адамовіч А. Праз гады і творы // Збор твораў: у 5 т. / Я. Брыль. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1980. – Т. 1: Апавяданні. – С. 5–8.
Брыль Я. Свае старонкі. Да творчай аўтабіяграфіі // Сёння і памяць: Апавяданні, мініяцюры, эсэ. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. – С. 209–315.
Рэкамендаваныя артыкулы аўтара (аўтараў)
- З. І. ТРАЦЦЯК, СТУПЕНЬ ДАСЛЕДАВАНАСЦІ АМЕРЫКАНСКАЙ ЛІТАРАТУРЫ ПРА ПЕРШУЮ СУСВЕТНУЮ ВАЙНУ Ў СУЧАСНЫМ ЛІТАРАТУРАЗНАЎСТВЕ, Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 10 (2020)
- З. І. ТРАЦЦЯК, ІНТЕРПРЭТАЦЫЯ МАТЫВУ «СТРАЧАНАСЦІ» Ў АМЕРЫКАНСКАЙ ЖАНОЧАЙ ПРОЗЕ ПРА ПЕРШУЮ СУСВЕТНУЮ ВАЙНУ (НА ПРЫКЛАДЗЕ РАМАНА «АДЗІН З НАШЫХ» У. КЭЗЭР), Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2018)
- З. І. ТРАЦЦЯК, II МІЖНАРОДНАЯ НАВУКОВАЯ КАНФЕРЭНЦЫЯ «БЕЛАРУСКАЯ МОВА, ЛІТАРАТУРА, КУЛЬТУРА І СВЕТ: ПРАБЛЕМЫ РЭПРЭЗЕНТАЦЫІ», Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2019)
- З. І. ТРАЦЦЯК, АЛЬТЭРНАТЫЎНАЯ ПРАСТОРА ВАЙНЫ Ў РАМАНЕ У. ФОЛКНЕРА «ПРЫТЧА», Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2019)
- З. І. ТРАЦЦЯК, АМЕРЫКАНСКІ САЛДАЦКІ НАРАТЫЎ І ПРОЗА ПРА ПЕРШУЮ СУСВЕТНУЮ ВАЙНУ: АГУЛЬНАЕ І АДМЕТНАЕ (НА ПРЫКЛАДЗЕ ЗБОРНІКА «РЭХА АДТУЛЬ»), Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 10 (2017)
- З. І. ТРАЦЦЯК, АПАВЯДАННЕ АЛЕСЯ ГАРОДНІ «У ПОПЛАВАХ» – ЗАБЫТЫ ТВОР ЗАБЫТАЙ ВАЙНЫ, Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2017)
- З. І. ТРАЦЦЯК, СПЕЦЫФІКА БЕЛАРУСКАЙ НАЦЫЯНАЛЬНАЙ САМАСВЯДОМАСЦІ (НА ПРЫКЛАДЗЕ МАСТАЦКАЙ І ПУБЛІЦЫСТЫЧНАЙ СПАДЧЫНЫ М. ГАРЭЦКАГА), Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 10 (2015)
- З. І. ТРАЦЦЯК, ПЕРАЕМНАСЦЬ АНТЫМІЛІТАРЫСЦКІХ ТРАДЫЦЫЙ У ЛІТАРАТУРЫ ЗША ДРУГОЙ ПАЛОВЫ ХIХ – ПЕРШАЙ ТРЭЦІ ХХ СТАГОДДЗЯ, Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2015)
- З. І. ТРАЦЦЯК, СПАСЦІЖЭННЕ ВАЕННАЙ РЭЧАІСНАСЦІ Ў ЭПІСТАЛЯРНАЙ СПАДЧЫНЕ Э. ХЕМІНГУЭЯ, Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2016)
- З. І. ТРАЦЦЯК, ЕЎРАПЕЙСКАЯ ВАЙНА ВАЧЫМА АМЕРЫКАНЦА (НА МАТЭРЫЯЛЕ АПОВЕСЦІ «ПАСВЯЧЭННЕ АДНАГО МАЛАДОГА ЧАЛАВЕКА – 1917» ДЖ. ДОС ПАСАСА), Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 10 (2016)