ЭТНІЧНЫЯ СУПОЛЬНАСЦІ БЕЛАРУСІ Ў 1991–2017 ГАДАХ: БЕЛАРУСКАЯ ГІСТАРЫЯГРАФІЯ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Аннотация
Паказаны працэс фарміравання беларускай гістарыяграфіі, прысвечанай гісторыі этнічных супольнасцяў у Рэспубліцы Беларусь у 1991–2017 гг. Вызначаны асноўныя напрамкі ў вывучэнні праблемы, прааналізавана тэматыка даследаванняў у рамках кожнага напрамку. Найбольш вывучанымі аспектамі тэмы былі гісторыя польскай і яўрэйскай этнічных супольнасцяў Беларусі ў постсавецкі перыяд, развіццё адукацыі этнічных меншасцяў, гісторыя этнічных супольнасцяў Гродзеншчыны. Адзначана, што ў рамках кампаратыўнага напрамку даследчыкамі былі выяўлены асаблівасці рэалізацыі этнічнымі меншасцямі заканадаўча зацверджаных правоў на захаванне сваёй культурнай самабытнасці, таксама былі прапанаваны тыпалагізацыя і перыядызацыя грамадска-палітычнага жыцця і культурнай дзейнасці этнічных супольнасцяў. Зроблена выснова, што ў гістарыяграфіі праблемы пераважалі працы, прадметам даследавання якіх была дзейнасць грамадскіх аб'яднанняў этнічных супольнасцяў, у той жа час адчуваўся недахоп работ па гісторыі мастацтва этнічных супольнасцяў, гісторыі палякаў, украінцаў і яўрэяў Беларусі ў канцы ХХ – пачатку ХХІ стст. на беларускай і рускай мовах.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Библиографические ссылки
Пушкін, І.А. Нацыянальныя супольнасці Беларусі: грамадска-палітычная і культурна-асветніцкая дзейнасць (1990–2005 гг.) / І.А. Пушкін. – Магілёў, 2007. – 203 с.
Пушкін, І.А. Дзейнасць нацыянальных меншасцей Беларусі (1990–2005 гг.) у айчыннай гістарыяграфіі / І.А.Пушкін // Гістарыяграфія гісторыі Беларусі, новай і навейшай гісторыі краін Еўропы і ЗША : матэрыялы Рэсп. навук.-тэарэт. канф., Мінск, 28 сак. 2008 г. : у 2 ч. / Бел. дзярж. пед. ун-т ; рэдкал.: А.І. Андрала [і інш.]. – Мінск, 2008. – Ч. 2. Гістарыяграфія новай і навейшай гісторыі краін Еўропы і ЗША: даследаванні, праблемы, пошукі. – С. 151–152.
Нацыянальны сегмент грамадзянскай супольнасці Рэспублікі Беларусь / І.А. Пушкін [і інш.] ; М-ва адукацыі Рэсп. Беларусь, Магіл. дзярж. ун-т харчавання. – Магілёў : МДУХ, 2015. – 335 с.
Улейчик, Н.Л. Национальное образование этнических меньшинств в Беларуси в 90-е гг. ХХ в. в отечественной историографии / Н.Л. Улейчик // Гістарыяграфія гісторыі Беларусі, новай і навейшай гісторыі краін Еўропы і ЗША : матэрыялы рэсп. нав.-тэарэт. канф., Мінск, 28 сак. 2008 г. : у 2 ч. / Беларус. дзярж. пед. ун-т ; рэд. А.І. Андарала [і інш.]. – Мінск. 2008. – Ч. 2. Гістарыяграфія новай і навейшай гісторыі краін Еўропы і ЗША : даследаванні, праблемы, пошукі. – С. 146–148.
Улейчик, Н.Л. Польское образование в Беларуси в 90-е годы ХХ – начале ХХІ вв. в белорусской историографии / Н.Л. Улейчик // История Польши в историографической традиции ХІХ – начале ХХ вв. : материалы междунар. науч. конф., Гродно, 29–30 октября 2009 г. / Гродн. гос. ун-т ; под общ. ред. Т.Т. Кручковского. – Гродно, 2011. – С. 231–236.
Макрушыч, А.М. Культурна-асветніцкая дзейнасць этнічных супольнасцяў у Рэспубліцы Беларусь (1991–2004 гг.) : дыс. … канд. гіст. навук : 07.00.02 / А.М. Макрушыч. – Гродна, 2012. – 138 л.
Левяш, И. Русские в Беларуси: дома или в гостях? / И. Левяш // Социс. – 1994. – № 8–9. – С. 139–142.
Каспяровіч, Г.І. Рускія ў Беларусі (дэмаграфічны аспект) / Г.І. Каспяровіч // Нацыянальная палiтыка i мiжнацыянальныя адносiны на Беларусi ў XX ст. : зб. навук. арт. / Беларус. дзярж. пед. ун-т iмя М. Танка, Фонд фундамент. даслед. Рэсп. Беларусь ; пад агул. рэд. А.М. Мацко, М.К. Сакалова. – Мінск, 1997. – С. 67–81.
Смаленчук, А. Рускія ў Беларусі [Электронны рэсурс] / А. Смаленчук // Kamunikat : Беларуская Інтернэт-бібліятэка. – Рэжым доступа: http://www.kamunikat.org. – Дата доступа: 31.10.2010.
Русские в Беларуси / сост. А.Н. Андреев. – Минск : Макбел, 2010. – 255 с.: ил.
Gumennik, M. Polskie odrodżenie narodowe na Białorusi w latach 1988–1998 / M. Gumennik // Шлях да ўзаемнасці : матэрыялы Дзесятай Міжнар. навук. канф., Гродна-Мір, 24–25 кастр. 2002 г. : у 2 ч. / Кам. па справах рэлігій і нацыянальнасцей пры Савеце Міністраў Рэсп. Беларусь [і інш.] ; пад рэд. С. Мусіенкі, І. Крэня. – Гродна, 2004. – Ч. 2. – C. 288–294.
Kryczyń, T. Działalność zjednoczenia społecznego «Polska Macierz szkolna» na rzeсz promocji kultury na Białorusi / T. Kryczyń // Шлях да ўзаемнасці : матэрыялы Дзесятай Міжнар. навук. канф., Гродна-Мір, 24–25 кастр. 2002 г. / Гродз. дзярж. ун-т ; пад рэд. С. Мусіенка. – Гродна, 2004. – Ч. 1. – С. 165–172.
Лин, Д. Поляки в Беларуси: демографический очерк / Д. Лин, А. Парахневич // Шлях да ўзаемнасці : матэрыялы XIV Міжнар. навук. канф., Гродна, 26–27 кастр. 2006 г. / Гродз. дзярж. ун-т ; пад рэд. С. Мусіенкі, І. Крэня – Гродна, 2007. – С. 320–324.
Макрушыч, А.М. Культурнае жыццё польскай этнічнай супольнасці ў Беларусі ў канцы ХХ – пачатку ХХ стст. / А.М. Макрушыч // Шлях да ўзаемнасці : матэрыялы XX міжнар. навук. канф., Гродна, 23–24 кастр. 2014 г. / рэдкал.: Я. Панькоў [і інш.]. – Мінск : БудМедыяПраект, 2015. – С. 312–316.
Дорняк, И.И. Белорусско-польское экономическое и культурное сотрудничество в 1991–2004 гг. : дис. … канд. ист. наук : 07.00.02 / И.И. Дорняк. – Гродно, 2010. – 160 л.
Gawin, Т. Polskie odrodzenie na Białorusi 1988–2005 / Т. Gawin / Wysza Szkoła Administracji Publicznej im. S. Staszica. – Bialystok, 2010. – 406 s.
Этнічныя супольнасці ў Беларусі : гісторыя і сучаснасць : матэрыялы навук. канф., Мінск, 6–7 снеж. 2001 г. / Ін-т гісторыі НАН Беларусі ; рэдкал.: У.І. Навіцкі (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2001. – 387 с.
Калюжна, Г.Я. Діяльність білоруського громадського об’еднання украінців «Ватра» по відроджэнню і збереженню мові, культуры і народноі творчості украінців Білорусі / Г.Я. Калюжна // Беларусь–Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін : матэрыялы Міжнар. навук. канф., Мінск, 18–19 сак. 2003 г. / Ін-т гісторыі НАН Беларусі [і інш.] ; рэдкал.: У.І. Навіцкі (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2004. – С. 387–393.
Юрчак, Д.В. Беларусь – Украина: 20 лет межгосударственных отношений / Д.В. Юрчак. – Витебск : ВГУ, 2009. – 279 с.
Иоффе Э. Деятельность Белорусского объединения еврейских организаций и общин по укреплению национального согласия / Э. Иоффе // Технология политики. Гражданское и национальное согласие – первооснова консолидации белорусского общества : материалы Междунар. науч. конф., Минск, 8–9 февр. 1995 г. / редкол.: В.А. Бобков [и др.]. – Минск : Право и экономика, 1995. – С. 259–264.
Іофе, Э. Яўрэі на Беларусі / Э. Іофе // Роднае слова. – 2005. – № 1. – С. 97–100.
Бурая, Н.В. Напрамкі дзейнасці яўрэйскіх арганізацый Беларусі на сучасным этапе развіцця / Н.В. Бурая // Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе : материалы Междунар. науч. конф., Гродно, 8–9 дек. 2005 г. / Ком. по делам религий и национальностей при Совете Министров Респ. Беларусь [и др.] ; отв. ред. М.А. Можейко. – Гродно, 2006. – С.191–193.
Гальперын, А. Стан і тэндэнцыі развіцця яўрэйскай адукацыі (Беларусь у кантэксце дзяржаў былога СССР) / А. Гальперын // Беларусіка=Albaruthenica / Міжнар. асац. беларусістаў, Нац. навук.-асвет. цэнтр імя Ф. Скарыны ; рэд. В. Рагойша [і інш.]. – Мінск : Навука і тэхніка, 1995. – Кн. 4 : Яўрэйская культура Беларусі і яе ўзаемадзеянне з беларускай і іншымі культурамі. – С. 157–159.
Іофе, Э.Р. Пачатак адраджэння яўрэйскай вышэйшай адукацыi ў Рэспублiцы Беларусь [Электронный ресурс] / Э.Р. Іофе // Материалы по еврейской истории на русском и белорусском языках. – Режим доступа: http://alexandersimoukov.narod.ru/jewhistory.htm. – Дата доступа: 11.08.2011.
Розенблат, Е. Динамика численности и расселения белорусских евреев в ХХ в. / Е. Розенблат, И. Еленская // Demoskop weekly [Электронная версия бюллетеня «Население и общество»]. – 2003. – № 105–106. – Режим доступа: http://demoscope.ru/weekly/2003/0105/analit03.php. – Дата доступа: 11.12.2008.
Иоффе, Э. Джойнт в Беларуси / Э. Иоффе, Б. Мельцер. – Минск : Мэджик Бук, 1999. – 94 с.
Лыч, Л.М. Яўрэйская культура Беларусі – яе агульны духоўны набытак / Л.М. Лыч. – Мінск, 2012. – 121 с.
Рагимов, А.Н. Миграции и особенности адаптации этнических групп народов Кавказа в Республике Беларусь в конце XX–начале XXI вв. : автореф. дис. … канд. ист. наук: 07.00.07 / А.Н. Рагимов ; Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы НАН Беларуси. – Минск, 2009. – 24 с.
Ганбаров, Б.А. Азербайджанская диаспора в Республике Беларусь : организационная структура, социально- экономическое положение и основные направления деятельности (1989–2013 гг.) / Б.А. Ганбаров. – Минск, 2014. – 291 с.
Аветян, Н.С. Армянская диаспора в Республике Беларусь. Социокультурные и социодемографические характеристики / Н.С. Аветян. – Saarbruchen : LAP LAMBERT Academic Publishing, 2015. – 165 с.
Аветян, Н.С. Особенности социокультурной адаптации армянской национальной диаспоры и ее интеграции в белорусское общество / Н.С. Аветян // Весн. Гродз. дзярж. ун-та імя Янкі Купалы. Сер. 1, Гісторыя. Філасофія. Паліталогія. Сацыялогія. – 2016. – Т. 6, № 3. – С. 108–116.
Нацыянальная адукацыя : тэмат. зб. навук. прац. Шостай Міжнар. навук. канф., Брэст, 1–3 крас. 1998 г. / Міжнар. акадэмія вывучэння нац. меншасцяў ; нав. рэд. С.А.Яцкевіч. – Брэст, 1998. – Кн. IX. Адукацыя дыяспар. – 118 с.
Канапацкі, І. Татары-мусульмане ў Беларусі / І. Канапацкі // Беларус. гіст. часопіс. – 2004. – № 7. – С. 40–46.
Канапацкі, І. З гісторыі мусульманскай адукацыі татараў у Беларусі / І. Канапацкі // Гісторыя: праблемы выкладання. – 2005. – № 6. – С. 3–8.
Канапацкая, З.И. Положение татар-мусульман в Беларуси в XX ― нач. XXI в.: национально-религиозное возрождение / З И. Канапацкая // Культура мира среди религий : доклады Междунар. науч. конф., Минск, 30 нояб. 2015 г. / под ред. А.М. Можейко. – Минск : БГУКИ, 2016. – С. 101―105.
Лыч, Л. Татары Беларусі на пераломах сацыяльна-палітычных эпох (ХХ – пачатак ХХІ ст.) / Л. Лыч. – Мінск : Кнігазбор, 2007. – 76 с.
Чаквин, И.В. Цыгане в Беларуси. Особенности этнокультурной адаптации и социокультурной интеграции / Чаквин И.В., Бартош О.Э. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы. – Мінск. – 2008. – Вып. 4. – С. 448–454.
Внуковіч, Ю.І. Літоўская этнічная група Рэспублікі Беларусь : аўтарэф. дыс.… канд. гiст. навук : 07.00.07 / Ю.I. Внуковiч ; Iн-т маст-ва, этнаграфii i фальклору iм. К. Крапiвы НАН Беларусi. – Мiнск, 2008. – 20 с.
Пушкін, І.А. Грамадскія аб’яднанні балтамоўнага насельніцтва ў навейшай гісторыі Беларусі / І.А. Пушкін // История. Философия. Политика. Право : науч. тр. препод. гум. дисц. / Могил. гос. ун-т продовольствия. – Могилев, 2011–2013. – Вып. 3. – С. 97–102.
Тен, С.И. Корейцы Беларуси : истоки, традиции, современность : научно-популярный очерк / С.И. Тен ; ред. С.А. Яцкевич. – Минск, 1997. – 80 с.
Горбач, Т. К вопросу о судьбах немцев Беларуси : возрождение немецкой культуры (90-е гг. ХХ в.). / Т. Горбач // Беларусіка – 22. Нацыянальныя пытанні : матэрыялы III міжнар. кангрэсу беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый», Мінск, 21–25 мая, 4–7 снежня 2000 г. – Мінск, 2001. – С. 159–163.
Нацыянальная палiтыка i мiжнацыянальныя адносiны на Беларусi ў XX ст. : зб. навук. арт. / Беларус. дзярж. пед. ун-т iмя М. Танка, Фонд фундамент. даслед. Рэсп. Беларусь ; пад агул. рэд. А.М. Мацко, М.К. Сакалова. – Мінск, 1997. – 170 с.
Нацыянальная адукацыя : гісторыя, сучаснасць, перспектывы : тэмат. зб. матэрыялаў Міжнар. навук.-практ. канф., Брэст, 3–4 крас. 1995 г. / Брэсц. аб’яднанне рэгіян. арг-цыі «Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына»» ; навук. рэд. С.А. Яцкевіч. – Брэст, 1995. – Зб. 1. – 55 с.
Нацыянальная адукацыя : матэрыялы Міжнар. навук. канф., Брэст, 3–4 чэрв. 1997 г. / Рэсп. цэнтр нац. культур [і інш.] ; навук. рэд. С.А. Яцкевіч. – Брэст, 1997. – Кн. 8 : Нацыянальная адукацыя беларуска-польска-літоўскага сумежжа. – 50 с.
Абухава, А.М. Развіццё адукацыі этнічных супольнасцяў Беларусі ў 1991–2004 гадах / А.М. Абухава // Вестн. Полес. гос. ун-та. – 2015. – № 1. – С. 3–10.
Смаленчук, А. Нацыянальная структура насельніцтва Беларусі ў ХХ ст. [Электронны рэсурс] / А. Смаленчук // Беларусь у ХХ стагоддзі : зб. навук. Прац. – 2002. – Вып. 1.
Шахотько, Л.П. Этноязыковый состав населения Белоруссии / Л.П. Шахотько, Д.Н. Куделка // Demoskop weekly [Электронная версия бюллетеня «Население и общество»]. – 2003 – № 97–98. – Режим доступа: http://www.demoscope.ru/weekly/2003/097/analit01.php. – Дата доступа: 18.12.2011.
Шахотько, Л.П. Динамика численности и структуры населения Беларуси / Л.П. Шахотько // Основные вызовы демографической безопасности: сходства и различия в Молдове и Беларуси / отв. ред. Г.А. Палади, Л.П. Шахотько, О.Е. Гагауз. – Кишинёв : Штиинца, 2010. – С. 39–66.
Макрушич, Е.Н. Фестивали национальных культур / Е.Н. Макрушич // Этносоциум и межнациональная культура. – 2009. – № 3. – С. 224–230.
Этнокультурные процессы Гродненского Понеманья в прошлом и настоящем / Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы НАН Беларуси ; редкол.: Л.В. Ракова, А.В. Гурко, А.В. Гурко. – Минск : Беларус. навука, 2014. – 447 с.
Змитрович, И.О. Республиканские фестивали национальных культур как современный формат динамичного межнационального взаимодействия в Беларуси / И.О. Змитрович // Першы міжнародны навуковы кангрэс беларускай культуры : зб. матэрыялаў, Мiнск, 5–6 мая 2016 г. – Мінск : Права i эканомiка, 2016. – С. 539–542.
Кто живет в Беларуси / А.В. Гурко [и др.] ; Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы НАН Беларуси. – Минск : Беларус. навука, 2012. – 799 с.
Крывашэй, Д.А. Дзейнасць Саюза палякаў Беларусі на Гродзеншчыне (1990–1996 гг.) / Д.А. Крывашэй // Этнасацыяльныя і культурныя працэсы ў заходнім рэгіёне Беларусі : гісторыя і сучаснасць : матэрыялы рэсп. навук. канф., Гродна, 5–6 снеж. 1997 г. / Гродз. дзярж. ун-т ; пад рэд. І.П. Крэня. – Гродна, 1998. – С. 274–277.
Шейбак, В.В. Украинское объединение «Барвинок» в г. Гродно / В.В. Шейбак // Навуковая спадчына Яўстафія Тышкевіча (да 200-годдзя са дня нараджэння) : матэрыялы Міжнар. навук. канф., Лагойск, 18 крас. 2014 г. / укл.: А.Г. Алфёрава, Ю.С. Пракоф’ева, С.Л. Сакума. – Мінск, 2014. – С. 127–132.
Шейбак, В.В. Формирование и деятельность гродненского татарского общественного объединения (конец 1980-х – 1990-е гг.) / В.В. Шейбак // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтва : матэрыялы Міжнарод. навук.-практ. канф., Мінск, 28–29 ліст. 2013 г. : у 2 ч. / рэдкал.: А.І. Лакотка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Права і эканоміка, 2014. – Ч. 2 – С. 189–194.
Ромашевская, А.С. Еврейские общественные объединения в Гродненской области в 1990–2000-е гг. / А.С. Ромашевская // Европа : актуальные проблемы этнокультуры. История и культура Беларуси : материалы IX Междунар. науч.-теор. конф., Минск, 10–11 ноября 2016 г. / редкол.: А.В. Касович (отв. ред.) [и др.]. – Минск, 2016. – С. 90–93.
Улейчик, Н.Л. Литовские национальные общественные объединения Гродненской области в 2000-е годы / Н.Л. Улейчик // Европа : актуальные проблемы этнокультуры. История и культура Беларуси : материалы IX Междунар. науч.-теор. конф., Минск, 10–11 ноября 2016 г. / редкол.: А.В. Касович (отв. ред.) [и др.]. – Минск, 2016. – С. 114–118.
Пушкін, І.А. Дзейнасць нацыянальных грамадскіх аб’яднанняў у Магілёўскай вобласці / І.А. Пушкін // Социальное знание и белорусское общество : материалы Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 3–4 дек. 2009 г. / Ин-т социологии НАН Беларуси ; редкол.: И.В. Котляров (гл.ред.) [и др.]. – Минск, 2009. – С. 278–283.
Пушкін, І.А. Дзейнасць грамадскіх арганізацый нацыянальных супольнасцей Магілёўскага рэгіёна (1990–2008 гг.) / І.А. Пушкін // Регионалистика : сб. науч. тр. / Гродн. гос. ун-т ; редкол.: Н.И. Богдан [и др.]. – Гродно, 2012. – Вып. 3. – С. 167–183.
Крумплевская, А.А. К вопросу о развитии национально-культурных объединений в Витебской области в конце 1980-х годов – начале XXI в. / А.А. Крумплевская // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі. – Мінск. – 2016. – Вып. 21. – С. 201–207.
Колоцей, М.Я. Национальное образование национальных меньшинств на Гродненщине в конце 80-х–90-е гг. ХХ в. / М.Я. Колоцей, Н.Л. Улейчик // Этнасацыяльныя і культурныя працэсы ў заходнім рэгіёне Беларусі : гісторыя і сучаснасць : матэрыялы рэсп. навук. канф., Гродна, 5–6 снеж. 1997 г. / Гродз. дзярж. ун-т ; пад рэд. І.П. Крэня – Гродна, 1998. – С. 303–308.
Колоцей, М.Я. Развитие национального образования этнических меньшинств на Гродненщине в 1990-е – начале 2000-х годов / М.Я. Колоцей, Н.Л. Улейчик // Весн. Гродз. дзярж. ун-та імя Янкі Купалы. Сер. 1, Гісторыя. Філасофія. Паліталогія. Сацыялогія. – 2010. – № 1. – С. 58–64.
Улейчик, Н.Л. Польское национальное образование на белорусско-польско-литовском пограничье / Н.Л. Улейчик // Традиции духовной и материальной культуры пограничья : сб. материалов Междунар. науч. конф., Брест, 15–16 нояб. 2016 г. / под ред. А.Н. Вабищевича. – Брест, 2017. – С. 246–252.
Іванова, Т.А. Этнічная сітуацыя на Гродзеншчыне і развіццё нацыянальных школ (1990–2000 гг.) / Т.А. Іванова // Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе : материалы Междунар. науч. конф., Гродно, 8–9 дек. 2005 г. / Ком. по делам религий и национальностей при Совете Министров Респ. Беларусь [и др.] ; отв. ред. М.А. Можейко. – Гродно, 2006. – С. 345–347.
Этнокультурные процессы Центральной Беларуси в прошлом и настоящем / Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы НАН Беларуси ; науч. ред. А.В. Гурко. – Минск : Беларус. навука, 2016. – 539 с