СІМВАЛІЧНЫЯ ХАРАКТАРЫСТЫКІ АБРАДАВАЙ ПРАСТОРЫ ТРАДЫЦЫЙНАГА БЕЛАРУСКАГА ВЯСЕЛЛЯ: ЛОКУС ЖАНІХА

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

Праглядаў анатацыі: 229
Загрузак PDF: 73
pdf (bel)
Апублікаваны: Врс 9, 2021
Ключавыя словы:
беларусы, традыцыйны вясельны абрад, міфалогія прасторы, “сваё”, “чужое”, жаніх, нявеста белорусы, традиционный свадебный обряд, мифология пространства, «своё», «чужое», жених, невеста Belarusians, traditional marriage ritual, mythology of space, own, another's, bride, groom
Выпуск
№ 9 (2021)
Раздзел
Гістарычныя навукі

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

В. І. МІШЫНА
Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт

Анатацыя

На аснове этнаграфічных і фальклорных матэрыялаў XIX – пач. ХХI стст. у артыкуле разгледжаны асаблівасці сімвалічных характарыстык абрадавай прасторы традыцыйнага беларускага вяселля, а менавіта,
сімволіка элементаў прасторавага коду у абрадах, што адбываюцца ў локусе жаніха. Прааналізаваны спосабы рэалізацыі сімвалічнай апазіцыі “сваё – чужое” ў працэсе ўзаемадзеяння прадстаўнікоў абрадавых груп жаніха і нявесты ў локусе жаніха. Ахарактарызаваны міфалагічныя ўяўлені аб структуры і сімволіцы прасторы ў сувязі
з перамяшчэннямі ўдзельнікаў абраду паміж локусамі жаніха і нявесты. Разгледжаны сродкі і спосабы сімвалічнага “асваення” локуса жаніха, якое ажыццяўляецца нявестай у другой частцы вяселля. Паказана роля элементаў прасторавага коду ў працэсе абрадавага пераходу галоўных удзельнікаў вяселля, набыцця імі новага соцыякультурнага статусу.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Як цытаваць
МІШЫНА, В. І. (2021). СІМВАЛІЧНЫЯ ХАРАКТАРЫСТЫКІ АБРАДАВАЙ ПРАСТОРЫ ТРАДЫЦЫЙНАГА БЕЛАРУСКАГА ВЯСЕЛЛЯ: ЛОКУС ЖАНІХА. Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі, (9), 80-87. Retrieved from https://journals.psu.by/humanities/article/view/1073
Ліцэнзія Creative Commons

Гэты твор даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution» («Атрыбуцыя») 4.0 Сусветная.

Бібліяграфічныя спасылкі

Толстая, С.М. Акциональный код символического языка культуры: движение в ритуале / С.М. Толстая // Концепт движения в языке и культуре: отв. ред. Т.А. Агапкина. – М. : Индрик, 1996. – 384 с.

Шейн, П.В. Материалы для изучения быта и языка русского населения Северо-Западного края. / П.В. Шейн. – СПб., 1887–1902. – Т.3.: Описание жилища, одежды, пищи, занятий, препровождения времени, игр, верований, обычного права наследства и проч. – СПб, 1902. – 519 с.

Шейн, П.В. Материалы для изучения быта и языка русского населения Северо-Западного края. / П.В. Шейн. – СПб., 1887–1902. – Т.1, Ч.2.: Бытовая и семейная жизнь белорусса в обрядах и песнях. – 1890. – 708 с.

Лобач, У.А. Міф, прастора, чалавек: традыцыйны культурны ландшафт беларусаў у семіятычнай перспектыве / У.А. Лобач. – Мінск : Тэхналогія, 2013. – 510 с.

Мішына, В.І. Шкоданосная магія ў традыцыйным вясельным абрадзе беларусаў Падзвіння: светапоглядныя асновы і механізм дзеяння (др. пал. ХІХ – перш. пал. ХХ стст.) // В.І. Мішына, П.І. Мішын / Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных аследаванняў : зб. нав. прац міжнар. навук.-практ. канф., Полацк, 21–23 крас. 2011 г. : у 2 ч. / Полац. дзярж. ун-т ; пад агульн. рэд. Д.У. Дука, У.А. Лобача. – Наваполацк : ПДУ, 2011 г. – Ч. 2. – С. 189–193.

Федароўскі, М. Люд Беларускі. Вяселле / М. Федароўскі ; уклад., прадм. і пер. з польс. м. І.У. Саламевіча. – Мінск : Полымя, 1991 – 142 с.

Булгаковский, Д.Г. Пинчуки. Этнографический сборник : песни, загадки, пословицы, обряды, приметы, предрассудки, поверья, суеверья и местный словарь / Д.Г. Булгаковский // Записки Императорского Русского географического общества по отделению этнографии. – Т. XIII. – СПб., 1890. – Вып. 3. – 200 с.

Вяселле: Песні. У 6 кн. / Рэд. М.Я. Грынблат, А.С. Фядосік – Мінск : Навука і тэхніка, 1980–1988. – Кн. 1 / Склад. Л.А. Малаш ; муз. дад. З.Я. Мажэйка. – 1980. – 680 с. (Беларуская народная творчасць).

Левкиевская, Е.Е. Славянский оберег. Семантика и структура / Е.Е. Левкиевская. – М. : Индрик, 2002. – 336 с.

Вяселле: Абрад / Уклад., уступ. арт. і камент. К.А. Цвіркі ; муз. дадатак З.Я. Мажэйка; Рэд. тома В.К. Бандарчык,

А.С. Фядосік. – 2-е выд. – Мінск : Беларуская навука, 2004. – 683 с. (Беларуская народная творчасць).

Романов, Е.Р. Белорусский сборник. Вып. 1–9 / Е.Р. Романов. – 1886–1912. – Вып. 8.: Быт белорусса. – Вильна, 1912. – 600 с.

Лаврентьева, Л.С. Хлеб в русском свадебном обряде / Л.С. Лаврентьева // Этнокультурные традиции русского сельского населения XIX – начала XX вв. / АН СССР, Ин-т этнографии им. Н.Н. Миклухо-Маклая. – М., 1990 – Вып. 2. – С. 67–135.

Байбурин, А.К. У истоков этикета / А.К. Байбурин, А.Л. Топорков. – Л. : Наука, 1990 – 166 с.

Кухаронак, Т.І. Сямейныя абрады / Т.І. Кухаронак // Беларусы. – Т. 5: Сям’я / В.К. Бандарчык [і інш.] ; Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі. – Мінск : Беларуская навука, 2001. – С. 219–369.

Вяселле: Песні. У 6 кн. / Рэд. А.С. Фядосік. – Мінск : Навука і тэхніка, 1980–1988. – Кн. 6 / Склад. Л.А. Малаш ; муз. дад. З.Я. Мажэйка. – 1988. – 664 с. (Беларуская народная творчасць).

Лірыка беларускага вяселля / Уклад. і рэд. Н.С. Гілевіча. – Мінск : Выш. шк., 1979 – 655 с.

Традыцыйная мастацкая культура Беларусаў. У 6 т. – Т. 2.: Віцебскае Падзвінне / Т.Б. Варфаламеева [і інш.] ; склад. Т.Б. Варфаламеева. – Мінск : Беларуская навука, 2004 – 910 с.

Шейн, П.В. Белорусские народные песни с относящимися к ним обрядами, обычаями и суевериями, с приложением объяснительного словаря и грамматических примечаний / П.В. Шейн. – СПб, 1874 – 566 с.

Раговіч, У.І. Песенны фальклор Палесся. У 2 т. / У.І. Раговіч. – Мінск : Чатыры чвэрці, 2002. – Т. 2: Вяселле. – 2002. – 592 с.

Kolberg, O. Zwychaje i obrzędy weselne z Polesia / O. Kolberg. – Kraków : Druk. Uniwersytetu Jagiellońskego, 1889. – 38 s.

Аникиевич, К.Т. Сенненский уезд Могилевской губернии. Опыт описания в географическом, этнографическом, бытовом, промышленном и статистическом отношениях, с картою уезда, схемою двух озер и рисунками в тексте / К.Т. Аникиевич. – Могилев : Губ. тип., 1907 – 148 с.

Романов, Е.Р. Материалы по этнографии Гродненской губернии. Вып. 1–2 / Е.Р. Романов. – 1911–1912. – Вильна, 1911. – Вып. 1. – 238 с.

Валодзіна, Т.В. Семантыка рэчаў у духоўнай спадчыне беларусаў / Т.В. Валодзіна. – Мінск : Тэхналогія, 1999. – 167 с.

Мішына, В.І. Прасторавая арганізацыя абрадаў развітання маладой з домам (у кантэксце традыцыйнага вяселля беларусаў) / В.І. Мішына // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтва : матэрыялы Міжнар. навук.-практ. канф., Мінск, 20–21 ліст. 2014 г. / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ; уклад. Ю.В. Пацюпа ; гал. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск : Права і эканоміка, 2014. – С. 294–295.

Байбурин, А.К. Несколько замечаний к проблеме «Пространство в ритуале» (на материале русского свадебного обряда) / А.К. Байбурин // Материалы всесоюзного симпозиума по вторичным моделирующим системам I (5) / Отв. ред. Ю. Лотман. – Тарту, 1974. – С. 69–71.

Щепанская, Т.Б. Культура дороги в русской мифоритуальной традиции / Т.Б. Щепанская. – М. : Индрик, 2003. – 528 с.

Володина, Т.В. Телесный низ в традиционных представлениях белоруссов / Т.В. Володина // Белорусский эротический фольклор / авт.-сост. Т.В. Володина, А.С. Федосик. – М. : Ладомир, 2006. – С. 8–52.

Традыцыйная мастацкая культура Беларусаў. У 6 т. – Т. 3 : Гродзенскае Панямонне : у 2 кн. / В.І. Басько [і інш] ; аўт. ідэі Т.Б. Фарфаламеева ; агул. рэд. Т.Б. Варфаламеева. – Кн. 1. – Мінск : Выш. шк., 2006. – 608 с.

Валодзіна, Т. Адзенне / Т. Валодзіна // Міфалогія беларусаў : энцыкл. слоўн. / склад. І. Клімковіч, В. Аўтушка ; навук. рэд. Т. Валодзіна, С. Санько. – Мінск : Беларусь, 2011. – С. 18–19.

Сержпутоўскі, А.К. Прымхі і забабоны беларусаў-палешукоў / А.К. Сержпутоўскі. – Мінск : Універсітэцкае, 1998. – 301 с.

Анимелле, Н. Быт белорусских крестьян / Н. Анимелле // Этнографический сборник, издаваемый Императорским Русским географическим обществом. – СПб, 1854. – Вып. 2. – С. 111–268.

Байбурин, А.К. Ритуал в традиционной культуре: Структурно-семантический анализ восточнославянских обрядов / А.К. Байбурин. – СПб. : Наука, 1993. – 240 с.

Лобач, В.А. Эрос в белорусской традиционной культуре / В.А. Лобач // Белорусский эротический фольклор / авт.-сост. Т.В. Володина, А. С. Федосик. – М. : Ладомир, 2006. – С. 53–109.

Ерёмина, В.И. Ритуал и фольклор / В.И. Ерёмина. – Л. : Наука, 1991. – 207 с.

Мішына, В.І. Змена галаўнога ўбору нявесты ў кантэксце традыцыйнага вясельнага абраду беларусаў: сімволіка і рытуальныя функцыі / В.І. Мішына // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў : зб. навук. арт. / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ; гал. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск : Права і эканоміка, 2020. – Вып. 1. – С. 497–500.

Добровольский, В.Н. Смоленский этнографический сборник : в 4 ч. / В.Н. Добровольский. – 1891–1903. – Ч. 2. – СПб., 1893. – 443 с.

Нравы и обычаи, народные праздники, местные поверья и предрассудки // Материалы для географии и статистики Росии, собранные офицерами Генерального штаба. Смоленская губ. / Сост. генерал штаба штабс-капитан М. Цебриков. – СПб., 1862. – С. 258–316.

Матлин, М.Г. Структура и семантика обряда послесвадебного цикла – посещения молодой/молодыми водного источника / М.Г. Матлин // Научный диалог. – 2013. – № 6(18). – С. 88–110.

Невская, Л.Г. Концепт “Гость” в контексте переходных обрядов / Л.Г. Невская // Из работ московского семиотического круга. – М. : Языки русской культуры, 1997. – С. 442–452.

Михайлов, В.С. Свадьба у белорусов Видзской волости / В.С. Михайлов // Видзы и Видзовщина. Очерки и документы. – Вильнюс : Древлеправославие. Слово и книга, 2000. – С. 113–131.