КУЛЬТУРА ПАМЯЦІ БЕЛАРУСАЎ У ПАЧАТКУ ХХ ст.: МЕМАРЫЯЛЬНЫ ЛАНДШАФТ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Анатацыя
Артыкул дае агляд стану беларускага мемарыяльнага ландшафта ў пачатку ХХ ст. і асноўных тэндэнцый яго развіцця да 1917 г. Гэтыя тэндэнцыі аказвалі істотны ўплыў на культуру памяці беларусаў не толькі ў свой час, але і цягам усяго ХХ ст. У першай частцы разглядаецца імклівы рост гістарызацыі жылой прасторы гарадоў і мястэчак з дапамогай помнікаў палітычным дзеячам і гістарычным падзеям. Другая частка прысвечана разгляду прыдарожных крыжоў і капліц як мемарыяльных аб'ектаў. У трэццяй частцы разглядаюцца асноныя тэндэнцыі ў развіцці беларускіх могілак, якія аказвалі ўплыў на культуру памяці: пашырэнне эпітафій на драўляных помніках, рост папулярнасці помнікаў з бетону, актыўная будоўля новых капліц пахавален і склепаў, з'яўленне моды на выкарыстанне фатаграфіі ў дэкоры помнікаў.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Гэты твор даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution» («Атрыбуцыя») 4.0 Сусветная.
Бібліяграфічныя спасылкі
Musil, R. Posthumous Papers of a Living Author / R. Musil. – London : Penguin Books, 1995. – 179 p.
Kałamajska-Seed, M. Katedra w Grodnie / М. Kałamajska-Seed // Kościóły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego. – Kraków : Międzynarodowy centrun kultury w Krakowie, 2015. – T. 2. – 228 s.
Kałamajska-Seed, M. Kościół rektoralny p.w. Przemienienia Pańskiego (dawna fara) i dom zakonny SS. Nazaretanek p.w. Chrystusa Króla / M. Kałamajska-Seed // Kościóły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego. – Kraków : Międzynarodowy centrun kultury w Krakowie, 2017. – T.5. – S. 15–68.
Габрусь, Т.В. Мураваныя харалы: сакральная архітэктура беларускага барока / Т.В. Габрусь. – Мінск : “Ураджай”, 2001. – 287 с.
Інеўская, Э. Калоны Славы ў гонар Канстытуцыі 3 Траўня: каталог / Эльжбета Інеўска. – Мінск : Галіяфы, 2019. – 83 с.
Сокол, К.Г. Монументальные памятники Российской империи: каталог / К.Г. Сокол. – М. : Вагриус Плюс, 2006. – 429 с.
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (НГАБ). – Ф. 299, Воп. 5, Спр. 1164. Аб узвядзенні ў г. Мазыр калоны ў памяць імператара Аляксандара ІІІ. (1895).
Открытие и освящение в г. Минске памятника Императору Александру ІІ // Минские епархиальные ведомости. Часть неоффициальная. – №2/1901. – С. 34–36.
Лукашевич, А.М. Памятники и памятные места 1812 года в Беларуси / А.М. Лукашевич. – Минск : Харвест, 2012. – 287 с.
НГАБ. – Ф. 295, Воп. 1, Спр. 8253. Аб узвядзенні помніка Аляксандру ІІ у Мазыры. (1913-14).
НГАБ. – Ф. 136, Воп. 1, Спр. 37635. Справа па распараджэнню епіскапа Мітрафана аб вытлумачэнні духавенствам прыхаджанам неабходнасці шанавання мясцовых святых Кірыла і Лаўрэнція Тураўскіх, пакутніка Гаўрыіла і інш. (1913).
НГАБ. – Ф. 295, Воп. 1, Спр. 8259. Аб стварэнні камітэту па сборы ахвяраванняў на помнік епіскапу Тураўскаму ў м. Тураў (1913 – 16).
Раманюк, М. Беларускія народныя крыжы / Міхась Раманюк. – Вільнюс : Наша Ніва, Дзяніс Раманюк, 2000. – 221 с.
НГАБ. – Ф. 299, Воп. 5, Спр. 1165. Аб пастаўленні калоны пры дарозе памешчыкам маёнтку Ануфрава Эдуардам Наркевічам-Йодка. (1895–96).
НГАБ. – Ф. 136, Воп. 1, Спр. 38351. Справа па рапарту святара Прылепскай царквы Мінскага пав. І. Пашына аб узбуджэнні хадайніцтва пра знос статуі Яна Хрысціцеля, якая разбураецца, на зямлі памешчыка Папова і пабудове на гэтым месцы капліцы. (1914).
Гайдучик, В.Н. Дубовые колоды на полесских некрополях: к вопросу об ареале бытования традиции / В.Н. Гайдучик // Таинственная Беларусь V : материалы конференции, Минск, 2 февраля 2019 г. / Уфоком. – Минск : Регистр, 2019. – С. 38–103.
Лабачэўская, В.А. Вясковыя могілкі: зрубныя надмагіллі (па матэрыялах усходніх раёнаў Віцебскай вобласці і Магілёўскага Падняпроўя Беларусі) / В.А. Лабачэўская // Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых даследаванняў: зб. навук. прац рэсп. навук.-практ. семінара, Полацк, 20–21 ліст. 2008 г. – Наваполацк : ПДУ, 2009. – С. 195–204.
Грунтоў, С.У. Драўляныя імітацыі каменных помнікаў на каталіцкіх могілках Гродзеншчыны канца XIX ― сярэдзіны XX ст. / Грунтоў С.У. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. – 2017. – Вып. 22. – С. 289–295.
Шымелевіч, Г.Г. Капліца-пахавальня Святаполк-Мірскіх у Міры – помнік архітэктуры гістарызму пачатку XX ст. / Г.Г. Шымлевіч // Мірскі замак як культурна-гістарычны феномен XV–XX стагоддзяў: новыя даследаванні : матэрыялы навук.-практ. канф. – Мінск : ТАА “Белпрынт”, 2004. – С. 186–189.
Lewkowska, A. Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś / A. Lewkowska, J. Lewkowski, W. Walczak. – Warszawa : Wydawn. DiG, 2007. – 512 s.
Рэкамендаваныя артыкулы аўтара (аўтараў)
- С. У. ГРУНТОЎ, ПАЎТОРНАЕ ВЫКАРЫСТАННЕ НАДМАГІЛЛЯЎ У БЕЛАРУСІ: ФОРМЫ, ПРАКТЫКІ, РЭЦЭПЦЫІ, Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі: № 2 (2023)