ІНЖЫНЕРНЫЯ АБ’ЕКТЫ ТРАНСПАРТНАЙ ІНФРАСТРУКТУРЫ НА БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯХ ВЯЛІКАГА КНЯСТВА ЛІТОЎСКАГА Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ 60-Х ГГ. XVIII СТ. (НА ПРЫКЛАДЗЕ ВІЦЕБСКАГА, МСЦІСЛАЎСКАГА ВАЯВОДСТВАЎ І АРШАНСКАГА ПАВЕТА)

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

А. А. ДЗЯТЧЭНЯ

Анатацыя

Мэтай дадзенай працы з’яўляецца вызначэнне асаблівасцей функцыянавання інжынерных аб’ектаў транспартнай інфраструктуры на беларускіх землях ВКЛ у другой палове 1760-х гг. на прыкладзе Віцебскага, Мсціслаўскага ваяводстваў і Аршанскага павета. З выкарыстаннем выяўленых крыніц у артыкуле былі разгледжаны асноўныя падыходы дзяржаўнай улады да стварэння эфектыўнай дарожнай сістэмы. Праведзены аналіз стану спецыяльных збудаванняў (гаці, грэблі, масты), якія выкарыстоўваліся для пераадолення цяжка-праходных участкаў і паляпшэння ўмоў перамяшчэння. Вызначаны тэхналогіі і матэрыялы, якія выкарыстоўваліся для будаўніцтва дадзеных збудаванняў. Выяўлены асаблівасці спагнання мыта за іх выкарыстанне. Вынікі даследавання могуць быць выкарыстаны пры падрыхтоўцы навучальных дапаможнікаў, лекцыйных курсаў і абагульняючых прац па гісторыі Беларусі другой паловы XVIII ст.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Як цытаваць
ДЗЯТЧЭНЯ, А. А. (2025). ІНЖЫНЕРНЫЯ АБ’ЕКТЫ ТРАНСПАРТНАЙ ІНФРАСТРУКТУРЫ НА БЕЛАРУСКІХ ЗЕМЛЯХ ВЯЛІКАГА КНЯСТВА ЛІТОЎСКАГА Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ 60-Х ГГ. XVIII СТ. (НА ПРЫКЛАДЗЕ ВІЦЕБСКАГА, МСЦІСЛАЎСКАГА ВАЯВОДСТВАЎ І АРШАНСКАГА ПАВЕТА). Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі, (3), 33-39. https://doi.org/10.52928/2070-1608-2025-75-3-33-39

Бібліяграфічныя спасылкі

Volumina legum: przed. zbioru praw staraniem XX. Pjarow w Warszawie od roku 1732 do roku 1782 wydanego. – Petersburg: Nakladem i drukiem Jozafata Ohryzki., 1860. – Т. 7. – 415 s.

Кітурка І.Ф. Архіў Скарбовай Камісіі ВКЛ як асноўны збор крыніц па вывучэнню мытнай справы ў ВКЛ у другой палове ХVІІІ ст. // Романовские чтения – 10, посв. 80-летию со дня основания исторического факультета: сб. ст. Междунар. науч. конф. / под общ. ред И.В. Шардыко. – Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2015. – C. 114–116.

Вялікае княства Літоўскае: энцыкл.: у 2 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў. – 2-е выд. – Мінск: БелЭн, 2007. – С. 517.

Довнар А.Б. Состояние транспортных коммуникаций в Великом княжестве Литовском на белорусско-российском пограничье второй половины XVI–XVIII вв. // Очерки антропологии дороги: коммуникации русско-белорусского пограничья в XV–XVIII вв. / М.Ю. Колпаков и др. – Псков: Логос, 2022. – C. 77–103.

Доўнар А.Б. «Масты ў паўтара пруты». Нарыс з гісторыі дарожных камунікацыяў Беларусі XVI—XVIII стст. // Спадчына. – 2003. – № 2-3. – С. 63–69.

Карпенка Дз. Сухапутныя шляхі зносін на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага (Мсціслаўскі, Пінскі і Мазырскі паветы) // Гістарычна-археалагічны зборнік. – 2014. – № 29. – C. 122–128.

Сардаров А.С. История и архитектура дорог Белоруссии. – Минск: Выш. шк., 1978. – С. 9–41.

Čelkis T. Stan drog ladowych i struktura system polaczen w Wielkim Księstwie Litewskim w koncu XV–XVII wieku // Zapiski historyczne. – 2014. – T. LXXIX. – S. 39–61.

Karalius L. Tiltai, pervažiuojamieji perkolai, kamšos, pagrandos, mediniai grindiniai, pylimai Lietuvos Didžiosios kunigaikštystės sausumos keliuose XVI amžiuje // Lietuvos istorijos metraštis. – 2008/1. – Vilnius, 2009. – P. 5–25.

Kunigielis J. Organizacja funkcjonowania mostów i grobli w Wielkim Księstwie Litewskim od drugiej połowy XV do końca XVI wieku – zarys problematyki // «Rocznik Lituanistyczny». – 2021. – № 7. – S. 39–58.

Čelkis T. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės kelių evoliucija. Sausumos užvaldymas. – Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla, 2021. – 464 p.

Szulta W. Średniowieczne mosty Litwy w swietle podwodnych badan archeologicznych [Electronic resource] // Lituanistika Database. – URL: https://etalpykla.lituanistika.lt (Date of access: 16.07.2024).

Lietuvos valstybės istorijos archyvas (LVIA). – F. 11. Ар. 1. Bib. 1093. Люстрация дорог, мостов и плотин ВКЛ. – L. 71–78v.

LVIA. – F. 11. Ар. 1. Bib. 1094. Описание границ таможенных постов ВКЛ. – L. 53 – 59v.

LVIA. – F. 11. Ар. 1. Bib. 1093. Люстрация дорог, мостов и плотин ВКЛ. – L. 45 – 70.

Кітурка І.Ф. Дзяржаўныя ўладанні на землях Беларусі ў другой палове XVII – XVIII ст.: палітыка гаспадарчага аднаўлення і развіцця. – Гродна: ГрДУ, 2003. – 172 с.

Brückner A. Słownik etymologiczny języka polskiego. – Kraków: Nakład i Własność Krakowskiej Spółki Wydawniczej, 1927.– S. 124.

Рябцевич В.Н. Нумизматика Беларуси. – Минск: «Полымя», 1995. – С. 232.

Романова Г.Я. Объяснительный словарь старинных русских мер. – М.: Университет Дмитрия Пожарского, 2017. – 304 с.