LINGUISTIC UNIVERSALS AND PAREMIOLOGICAL FUND OF THE LANGUAGE
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The article deals with the concept of the language universals with regard to the paremiological fund of the language. It defines the concept of proverb universals, their main types and functioning conditions, the differentiation of the universal and international proverbs. It was determined that in paremiology the universal nature has the content of proverbs, along with the objects and images reflected in proverbs (if their coincidence is based on the general theoretical and practical experience of different nations, independent of the ethnic and linguistic affinity or interlanguage contacts), structural properties of proverbs (a two-part sentence, a name functioned as the subject and predicate, the binary construction, the syntactic parallelism, etc.), structural and semantic models of the proverbs (that combine common for different languages logical forms of the proverbs content, structural properties of proverbs, objects and images reflected in proverbs). Universal proverbs are units that have analogues in other languages, which are represented by the same structural-semantic model, independent of the linguistic affinity or interlanguage contacts.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
References
Лепешаў, І. Я. Этымалагічны слоўнік прыказак / І. Я. Лепешаў. – Мінск : Выш. школа, 2014. – 141 с.
Іваноў, Я. Я. Гром і дождж у народных прыкметах і прыказках славян і іншых народаў свету (аб іншамоўным паходжанні прыказкі З вялікага грому малы дождж) / Я. Я. Іваноў, Ю. А. Петрушэўская // Славянская мифология и этнолингвистика: сб. науч. ст. ; редкол.: В. И. Коваль (отв. ред.) [и др.]. – Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2015. – С. 96–99.
Петрушэўская, Ю. А. Пра сферу ўжывання і паходжанне прыказкі З вялікага грому малы дождж / Ю. А. Петрушэўская // Роднае слова. – 2016. – № 1. – С. 44–47.
Вальтер, Х. Национальное и интернациональное в славянской фразеологии: различное в едином / Х. Вальтер, В. М. Мокиенко // Nationales und Internationales in der slawischen Praseologie = Национальное и интернациональное в славянской фразеологии / Internationales Slawistenkomitee, Phraseologische Kommission ; Hrsg. H. Walter, V.M. Mokienko. – Greifswald : E.M.A.-Universität, 2013. – S. 1–18.
Иванов, Е. Е. Белорусская паремиология и афористика в общеевропейском контексте (актуальные проблемы изучения) / Е. Е. Иванов // XV Міжнародны з’езд славістаў = XV Международный съезд славистов = XV International Congress of Slavists, Мінск, Беларусь, 20–27 жніўня 2013 г. : тэз. дакл. : у 2 т. – Т. 1 : Мовазнаўства / рэдкал.: А. А. Лукашанец (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Бел. навука, 2013. – С. 322–333.
Иванов, Е. Е. Белорусская паремиология и афористика в общеевропейском контексте (актуальные проблемы изучения) / Е .Е. Иванов // Nationales und Internationales in der slawischen Praseologie = Национальное и интернациональное в славянской фразеологии / Internationales Slawistenkomitee, Phraseologische Kommission; Hrsg. H. Walter, V.M. Mokienko. – Greifswald : E.M.A.-Universität, 2013. – S. 111–116.
Иванов, Е. Е. Сравнительная типология фразеологии английского и белорусского языков (актуальность, методология, перспективы исследования) / Е. Е. Иванов, Ю. С. Зверева, А. Н. Шестернева // Восточнославянские языки и литературы в европейском контексте – 2015 : сб. науч. ст. ; под ред. Е.Е. Иванова. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2016. – С. 164–168.
Іваноў, Я. Я. Фразеалогія, парэміялогія, афарыстыка беларускай мовы і іх сувязі з іншымі мовамі як напрамак даследаванняў навуковай школы па беларускаму і агульнаму мовазнаўству ў МДУ імя А. А. Куляшова (1995–2015) / Я. Я. Іваноў // Итоги научных исследований ученых МГУ им. А.А. Кулешова 2015 г. : материалы науч.-метод. конф., 25 янв. – 4 февр. 2016 г. ; под ред. Е. К. Сычовой. – Могилев : МГУ им. А.А. Кулешова, 2016. – С. 91–93.
Іваноў Я. Я. Параўнальнае мовазнаўства і нацыянальна-культурная семантыка мовы (на матэрыяле парэміялагічных адзінак) / Я.Я. Іваноў // Нацыянальная мова і нацыянальная культура: аспекты ўзаемадзеяння : зб. навук. арт. / рэдкал.: Д. В. Дзятко (адк. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БДПУ ім. М. Танка, 2009. – С. 54–57.
Іваноў, Я. Я. Універсальнае і нацыянальнае ў фразеалагічнай і парэміялагічнай падсістэмах беларускай мовы ў еўрапейскім моўным кантэксце (актуальнасць, метадалогія, перспектывы даследавання) / Я. Я. Іваноў // Славянская фразеология в синхронии и диахронии : сб. науч. ст. ; редкол.: В. И. Коваль (отв. ред.) [и др.]. – Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2016. – Вып. 3. – С. 46–49.
Іваноў, Я. Я. Афарыстычныя адзінкі ў беларускай мове / Я. Я. Іваноў. – Магілёў : МДУ імя А.А. Куляшова, 2017. – 208 с.
Вальтер, Х. Белорусские пословицы в контексте европейской паремиологии (о русско-немецко-белорусском словаре пословиц с иноязычными параллелями) / Х. Вальтер, Е. Е. Иванов, В. М. Мокиенко // Актуальныя праблемы філалогіі і методыкі выкладання філалагічных дысцыплін : зб. навук. арт. ; пад рэд. А. М. Макарэвіча. – Магілёў : МДУ ім. А. А. Куляшова, 2015. – С. 209–214.
Іваноў, Я. Я. Актуальныя праблемы сучаснай беларускай парэміяграфіі / Я. Я. Іваноў // Усходнеславянскія мовы ў сучаснай лексікаграфіі : зб. навук. арт. ; навук. рэд. Д. В. Дзятко. – Мінск : БДПУ ім. М. Танка, 2015. – С. 36–40.
Іваноў, Я. Я. Англійскія эквіваленты беларускіх прыказак (лексікаграфічны аспект) / Я. Я. Іваноў, В. А. Максімава // Восточнославянские языки и литературы в европейском контексте – 2015 : сб. науч. ст. ; под ред. Е. Е. Иванова. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2016. – С. 191–196.
Іваноў, Я. Я. Нацыянальна-культурная семантыка беларускай мовы і праблема яе лінгвакраіназнаўчай рэпрэзентацыі (на матэрыяле моўнай афарыстыкі) / Я. Я. Іваноў // Сацыякультурная прастора мовы (сацыяльныя і культурныя аспекты вывучэння беларускай мовы) / С. Ф. Іванова, Я. Я. Іваноў, Н. Б. Мячкоўская. – Мінск : Веды, 1998. – С. 33–62.
Іваноў, Я. Я. Нацыянальна-культурная семантыка беларускай мовы як аб’ект лінгвакраіназнаўства (пры вывучэнні беларускай мовы як замежнай і як другой ва ўмовах блізкароднаснага руска-беларускага білінгвізму) / Я. Я. Іваноў // Беларуская мова: шляхі развіцця, кантакты, перспектывы : матэрыялы ІІІ Міжнар. кангр. беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый», Мінск, 21–25 мая, 4–7 снеж. 2000 г. / UNESCO, Міжнар. асацыяцыя беларусістаў [і інш.] ; рэдкал.: Г. Цыхун (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Беларускі кнігазбор, 2001. – С. 285–290. – («Беларусіка = Albaruthenica». Кн. 19)
Іваноў, Я. Я. Варыянты парэміялагічных адзінак у маўленні па-за межамі тлумачальнага слоўніка прыказак (матэрыялы да ўкладання парэміялагічных слоўнікаў беларускай мовы як замежнай і як няроднай ва ўмовах білінгвізму) / Я. Я. Іваноў // Актуальные проблемы преподавания иностранных языков в высшей школе Республики Беларусь – 2014 : сб. науч. ст. ; под ред. Е. Е. Иванова. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2015. – C. 134–140.
Strauss, E. Dictionary of European proverbs: 3 vols. / E. Strauss. – London & New York : Routledge, 1994. – Vol. 1. XIII, 625 p. ; Vol 2. V, 627–1232 p. ; Vol. 3. V, 789 p.
Котова, М. Ю. Русско-славянский словарь пословиц с английскими соответствиями / М. Ю. Котова. – СПб. : Изд-во СПбГУ, 2000. – 360 с.
Wander, K. F. W. Deutsches Sprichwörter-Lexikon: Vol. I–V / K. F. W. Wander. – Leipzig: F.A. Brockhaus, 1867–1880.
Ivanov, E. E. Etymology of English Proverbs / E. E. Ivanov, J. A. Petrushevskaia // Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences. – 2015. – Vol. 8, No 5. – P. 864–872.
Иванов, Е. Е. Английские пословицы: из литературы и в литературе: этимология, функционирование, варианты = English Proverbs: from Literary Texts, in Literary Texts: Etymology, Usage, Variability / Е. Е. Иванов, Ю. А. Петрушевская. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2016. – 76 с.
Петрушэўская, Ю. А. Да праблемы размежавання ўніверсальнага і інтернацыянальнага ў парэміялагічным фондзе мовы / Ю.А. Петрушэўская // Универсальное и национальное в языковой картине мира : материалы II Междунар. науч. конф., 14–15 октяб. 2016 г. / Мин. гос. лингв. ун-т ; редкол.: Н.В. Фурашова (отв. ред.) [и др.]. – Минск : МГЛУ, 2017. – С. 193–196.
Petruševskaja, Ju. A. Универсальное и национальное в составе пословиц современного белорусского литературного языка / Ju. A. Petruševskaja // Wort – Text – Zeit XII. Die Phraseologie im Idiolekt und im System der slawischen Sprachen / Hrsg. v. H. Walter und M. Hordy. – Greifswald : E.M.A.-Universität, 2013. – S. 79–80.
Петрушэўская, Ю. А. Праблемы вывучэння ўніверсальнага і нацыянальнага ў беларускай парэміялогіі / Ю. А. Петрушэўская // Актуальныя праблемы філалогіі і методыкі выкладання філалагічных дысцыплін : зб. навук. арт. ; пад рэд. А. М. Макарэвіча. – Магілёў : МДУ ім. А. А. Куляшова, 2015. – С. 243–249.
Петрушевская, Ю. А. К проблеме исследования универсального и национального в белорусской паремиологии / Ю. А. Петрушевская // Студії з філології та журналістики : зб. наук. праць ; редкол.: Н.Ф. Венжинович (відп. ред.) [та ін.]. – Ужгород : Ґражда, 2016. – Вип. 4. – С. 143–145.
Петрушэўская, Ю. А. Размежаванне агульнага і спецыфічнага ў пареміялагічным фондзе беларускай мовы як актуальная праблема мовазнаўства / Ю. А. Петрушэўская // Актуальные проблемы преподавания иностранных языков в высшей школе Республики Беларусь : материалы IV Респ. науч. Интернет-конф., 24 нояб. – 23 дек. 2016 г. ; редкол.: Н.М. Савченко (пред.) [и др.] – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2017. – С. 188–191.
Петрушэўская, Ю. А. Да праблемы размежавання ўніверсальных і інтэрнацыянальных адзінак у парэміялагічным фондзе беларускай мовы / Ю. А. Петрушэўская // Итоги научных исследований ученых МГУ имени А.А. Кулешова
г. : материалы науч.-метод. конф., 25 янв.– 1 фев. 2017 г. ; под ред. Е. К. Сычовой. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2017. – С. 113–115.
Петрушэўская, Ю. А. Універсальны, інтэрнацыянальны і нацыянальны кампаненты парэміялагічнага фонду сучаснай беларускай літаратурнай мовы (на матэрыяле публіцыстычных тэкстаў) / Ю. А. Петрушэўская // Філологічні студіï : наук. вісник Криворізького держ. пед. ун-ту. – 2017. – Вип. 16. – С. 195–201.
Петрушэўская, Ю. А. Универсальное и национальное в паремиологической системе языка (на материале английского и белорусского языков) / Ю. А. Петрушэўская // Даследаванні па германскай і славянскай філалогіі = Acta Germano-Slavica : зб. навук. артыкулаў ; пад рэд. Я.Я. Іванова. – Магілёў : МДУ ім. А. А. Куляшова, 2015. – Вып. 6. – C. 213–216.
Петрушэўская, Ю. А. Паходжанне і тэкставыя крыніцы некаторых універсальных прыказак у сучаснай беларускай мове / Ю. А. Петрушэўская // Текст. Язык. Человек : сб. науч. трудов : в 2 ч. ; редкол.: С.Б. Кураш (отв. ред.) [и др.]. – Мозырь : МГПУ им. И. П. Шамякина, 2015. – Ч. 2. – C. 120–122.
Петрушэўская, Ю. А. Універсальныя прыказкі ў беларускай мове (лексікаграфічны аспект) / Ю. А. Петрушэўская // Усходнеславянскія мовы ў сучаснай лексікаграфіі : зб. навук. артыкулаў / навук. рэд. Д. В. Дзятко. – Мінск : БДПУ імя М. Танка, 2015. – С. 84–87.
Петрушэўская, Ю. А. Універсальныя парэміялагічныя адзінкі ў сучаснай беларускай літаратурнай мове / Ю. А. Петрушэўская // Молодая наука – 2017 : материалы регион. науч.-практ. конф. студ-в и асп-в вузов Могилевской обл., 27 апр. 2017 г. – Могилев : МГУ им. А. А. Кулешова, 2017. – С. 144.
Петрушевская, Ю. А. О степени универсальности паремиологического фонда английского языка / Ю. А. Петрушевская // Молодая наука – 2012: материалы регион. науч.-практ. конф. студентов и аспирантов вузов Могилевской обл., 19 апреля 2012 г. / под ред. А. В. Бирюкова. – Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2012. – С. 114.
Пермяков, Г. Л. Классификация пословичных изречений. Система логической трансформации пословиц / Г. Л. Пермяков // Основы структурной паремиологии / Г. Л. Пермяков. – М. : Наука, 1988. – С. 11–33.
Пермяков, Г. Л. О смысловой структуре и соответствующей классификации пословичных изречений / Г. Л. Пермяков // Основы структурной паремиологии / Г.Л. Пермяков. – М. : Наука, 1988. – С. 107–134.
Paczolay, G. European Proverbs in 55 Languages, with Equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit, Chinese, and Japanese / G. Paczolay. – Veszprém: Veszprémi Nyomda, 1997. – 528 pp.
Пермяков, Г. Л. Универсальный тематический указатель / Г.Л. Пермяков // Основы структурной паремиологии / Г. Л. Пермяков. – М. : Наука, 1988. – С. 170–181.
Mieder, W. Proverbs : A Handbook / W. Mieder. – Westport, CT : Greenwood Press, 2004. – 304 p.
Левин, Ю. И. Провербиальное пространство / Ю.И. Левин // Избранные труды: Поэтика. Семиотика / Ю. И. Левин. – М. : Языки русской культуры, 1998. – С. 483–503.
Николаева, Т. М. Универсалии / Т. М. Николаева // Языкознание. Большой энцикл. словарь / гл. ред. В. Н. Ярцева. – 2-е изд. – М. : БРЭ, 1998. – С. 535–536.
Петрушэўская, Ю. А. Паняцце парэміялагічнага фонду мовы і прынцыпы яго дыферэнцыяцыі (у сувязі з вызначэннем універсальнага і нацыянальнага кампанентаў у парэміялагічнай сістэме мовы) / Ю. А. Петрушэўская // Філологічний часопис. – 2015. – Вип 1 (6). – C. 100–106.
Петрушэўская, Ю. А. Аб дыферэнцыяцыі парэміялагічнага фонду беларускай мовы ў сувязі з вызначэннем яго ўніверсальнага і нацыянальнага кампанентаў / Ю. А. Петрушэўская // Славянская фразеология в синхронии и диахронии : сб. науч. статей ; редкол.: В.И. Коваль (отв. ред.) [и др. ]. – Гомель : ГГУ имени Ф. Скорины, 2016. – Вып. 3. – С. 106–109.