ЛІБЕРАЛЬНАЯ ДУМКА Ў ВІЛЕНСКІМ УНІВЕРСІТЭЦЕ Ў ПАЧАТКУ ХІХ СТАГОДДЗЯ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Аннотация
Разгледжаны ўзнікненне і развіццё ліберальнай думкі ў Віленскім універсітэце ў пачатку ХІХ ста- годдзя. Раскрыты мэты і праграмныя задачы першых у Беларусі ліберальных арганізацый – тайных студэнцкіх таварыстваў філаматаў, якія дзейнічалі ў Віленскім універсітэце ў 1817–1823 гадах. У першым перыядзе (1817–1818) філаматы ставілі перад сабою галоўнымі культурна-асветніцкія задачы, паглыбленае вывучэнне навук і маральнае ўдасканальванне асобы. У другім перыядзе (1818–1823) у філаматаў з’явіліся палітычныя ідэі, яны асуджалі дэспатызм (самадзяржаўе), прыгоннае права, выступалі за вызваленне сялян. Шчасце чалавека філаматы разумелі як дыялектычную ўзаемасувязь грамадскіх і асабістых інтарэсаў, як службу Айчыне. Будучае Беларусі бачылі ў межах Рэчы Паспалітай (да першага яе падзелу). Як прадстаўнікі ліберальнага напрамку дасягненне сваіх мэтаў і задач філаматы звязвалі з маральным удасканальваннем асобы праз развіццё навукі, асветы і выхавання.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Библиографические ссылки
Шалькевіч, В.Ф. Віленскі ўніверсітэт / В.Ф. Шалькевіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. Т. 2 ; рэдкал.: Б.І. Сачанка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БелЭН, 1994. – С. 287–288.
Швед, В.В. Паміж Польшчай і Расіяй: грамадска-палітычнае жыццё на землях Беларусі (1772–1863 гг.) / В.В. Швед. – Гродна : ГрДУ, 2001. – 207 с.
Филоматы [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/. – Дата доступа: 03.12.2015.
Чачот, Я. Пра будучае прызначэнне Таварыства філаматаў, пра варыянты яго сённяшняй будовы, пра тое, наколькі адпавядаюць яны нашым мэтам / Ян Чачот // Мысліцелі і асветнікі Беларусі : энцыкл. даведнік / Б.І. Сачанка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БелЭН, 1995. – С. 640–646.
Мицкевич, А. Стихотворения. Поэмы / Адам Мицкевич. – М. : Худож. лит., 1979. – 350 с.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. Т. 6, кн. 2 / рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БелЭН, 2003. – 616 с.
Швед, В. Прамяністыя, Таварыства сяброў карыснай забавы / В. Швед // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. Т. 5 / рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БелЭН, 1999. – С. 564–565.
Мохнач, Н.Н. От просвещения к революционному демократизму / Н.Н. Мохнач. – Минск, 1976.
Очерки истории философской и социологической мысли Белоруссии (до 1917 г.). – Минск, 1973. – 266 с.
Козел, А.А. Философская мысль Беларуси / А.А. Козел. – Минск : Амалфея, 2004. – 352 с.
Басюк, І.А. Гісторыя палітычнай і прававой думкі Беларусі / І.А. Басюк. – Гродна : ГрДУ, 2011. – С. 173–174.
Лобойко, И.Н. Мои воспоминания. Мои записи / И.Н. Лобойко. – М. : Новое литературное обозрение, 2013. – 198 с.
История Вильнюсского университета. 1579–1979. – Вильнюс : Мокслас, 1979. – 104 с.
Асветнікі зямлі Беларускай: энцыкл. даведнік / рэдкал.: Г.П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭН, 2001. – 496 с.
Рекомендуемые статьи автора (авторов)
- І. А. БАСЮК, СУЧАСНЫЯ ПАЛІТЫКА-ПРАВАВЫЯ АЦЭНКІ КРЭЎСКАЙ УНІІ 1385 ГОДА, Вестник Полоцкого государственного университета. Серия D. Экономические и юридические науки: № 5 (2018)
- І. А. БАСЮК, ВУЧЭННЕ ФРАНЦЫСКА СКАРЫНЫ АБ ПРАВАТВОРЧАСЦІ І ЯГО ЗНАЧЭННЕ ДЛЯ СУЧАСНАСЦІ, Вестник Полоцкого государственного университета. Серия D. Экономические и юридические науки: № 6 (2016)