ХІМІЧНЫ СКЛАД ВЫРАБАЎ З КАЛЯРОВЫХ МЕТАЛАЎ Х – ХІІІ стст. З ТЭРЫТОРЫІ ПАЎНОЧНАЙ І ЦЭНТРАЛЬНАЙ БЕЛАРУСІ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Анатацыя
У артыкуле прадстаўлены вынікі даследавання хімічнага складу вырабаў з каляровых металаў X – XIII стст. з тэрыторыі Паўночнай і Цэнтральнай Беларусі. Аўтарам устаноўлена, што каляровая металаапрацоўка рэгіёна вызначалася перавагай шматкампанентных сплаваў, якія складаюць 37% выбаркі. Важнае месца ў вытворчасці займалі таксама бронзы (25%), латуні (16%) і легкаплаўкія сплавы (12,9%). Перавага шматкампанентных
сплаваў з’яўляецца ўказаннем на абмежаваны доступ мясцовых рамеснікаў да крыніц «чыстага» металу, у сувязі з чым значная частка прадукцыі выраблялася з рознахарактарнай сыравіны. Адзначаецца таксама, што ў выніку аналіза даных колькаснага размеркавання тыпаў вырабаў па групах сплаваў не атрымалася выявіць строгай
адпаведнасці паміж канкрэтнай катэгорыяй артэфактаў і пэўнай металургічнай групай. Устаноўлена аднак, што ювеліры маглі кіравацца ліцейнымі якасцямі металаў і функцыянальным прызначэннем гатовай прадукцыі падчас вытворчасці асобных катэгорый прадметаў (фібулы, інструменты, прадметы хрысціянскага культу).
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Гэты твор даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution» («Атрыбуцыя») 4.0 Сусветная.
Бібліяграфічныя спасылкі
Магалинский, И.В. Химический состав сырьевых слитков из цветных металлов Х-ХІ вв. (по материалам археологических исследований торгово-ремесленного поселения Бирули) / И.В. Магалинский, П.М. Кенько // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Даследванне беларускіх старажытнасцей (да 80-годдзя з дня нараджэнна А.Г. Калечыц). – Мінск : «Беларуская навука», 2020. – Вып. 31. – С. 64–69.
Магалинский, И.В. Новые данные по химическому составу изделий из цветных металлов Х–ХVIII вв. с территории Северной и Центральной Беларуси / И.В. Магалинский // Доклады НАН Беларуси. – Минск : Беларуская навука, 2021. – Т. 65. – № 2. – С. 241–246.
Магалінскі, І.У. Вырабы з каляровых металаў Х–ХІ стст. з тэрыторыі гандлёва-рамесніцкага паселішча Бірулі (суадносіны тыпалагічных і металургічных груп) / І.У. Магалінскі, П.М. Кенько // Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў : зб. арт. V міжнар. навук. канф., Полацк, 15–16 крас. 2021 г. / Полац. дзярж. ун-т ; пад агульн. рэд. А.І. Корсак (адк. рэд.), В.У. Чараўко, У.Я. Аўсейчыка. – Наваполацк : Полац. дзярж. ун-т, 2021. – С. 64-70.
Магалинский, И.В. Элементный состав цветного металла Х – ХІІІ вв. с территории Центральной Беларуси (по материалам исследований археологических комплексов Менка, Василевщина, Фрунзе, Дружба) / И.В. Магалинский, А.В. Войтехович // Вестн. Полоц. гос. ун-та. Сер. A, Гуманитарные науки. – 2021. – № 9. – C. 69–72.
Ениосова, Н.В. Химический состав ювелирного сырья эпохи средневековья и пути его поступления на территорию Древней Руси / Н.В. Ениосова, Р.А. Митоян, Т.Г. Сарачева // Цветные и драгоценные металлы и их сплавы на территории Восточной Европы в эпоху средневековья. – М., 2008. – С. 107–188.
Ениосова, Н.В. Химический состав цветного металла из Гнёздова / Н.В. Ениосова // Исторический журнал: научные исследования. – 2016. – № 6. – С. 724–733.
Svarāne, D. Pētījumi Latvijas seno metālu tehnoloģijā 11. – 17. gs. / D. Svarāne. – Riga : Latvijas vēstures institūta apgāds, 2013. – 239 lpp.
Фоняков, Д.И. Цветной металл Торопца (типология и технология) / Д.И. Фоняков // Советская археология. – 1991. – № 2. – С. 217–231.
Королёва, Э.В. Результаты спектрального анализа ювелирных изделий средневекового Пскова / Э.В. Королёва // Археологическое изучение Пскова. Раскопки в древней части Среднего города (1967–1991 гг.). – Псков, 1996. – Вып. 3. – С. 229–300.
Зайцева, И.Е. Ювелирное дело «Земли вятичей» во второй половине XI–XIII в. / И.Е. Зайцева, Т.Г. Сарачева. – М. : Индрик, 2011. – 404 с.
Ениосова, Н.В. Латуни средневекового Новгорода / Н.В. Ениосова, Р.А. Митоян, Т.Г. Сарачева // Новгород и Новгородская земля. История и археология. – Новгород, 2000. – Вып. 14. – С. 99–111.
Асташова, Н.И. Химико-технологическое изучение древнерусских рельефных энколпионов из археологического собрания Государственного Исторического музея / Н.И. Асташова, Т.Г. Сарачева // Славяно-русское ювелирное дело и его истоки : материалы Междунар. науч. конф., посвящ. 100-летию со дня рождения Г.Ф. Корзухиной, Санкт-Петербург, 10–16 апр. 2006 г. – СПб. : Нестор-История, 2010. – С. 317–329.