ПОЛАЦКІЯ ЕЗУІТЫ І ІТАЛЬЯНСКАЯ КУЛЬТУРА (КАНЕЦ ХVIII – ПАЧАТАК ХІХ СТАГОДДЗЯ)

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

У. І. ЧАРОТА

Анатацыя

Артыкул прысвечаны праблеме італьянска-беларускіх культурных сувязей. Пасля скасавання ордэна Таварыства Ісуса ў 1773 г. на беларускія землі прыбыла шмат езуітаў італьянскага паходжання. Яны выкладалі розныя вучэбныя дысцыпліны ў езуіцкіх навучальных установах Полацка, Віцебска, Магілёва, Оршы, Чачэрска.
Праведзенае даследаванне дазволіла аўтару сцвярджаць, што ў Полацку навучэнцы актыўна знаёміліся са скарбамі італьянскай культуры і літаратуры: у тэатры канвікта ставіліся спектаклі па творах італьянскіх пісьменнікаў на мове арыгінала, у Полацкай езуіцкай акадэміі выкладалася італьянская мова, а на занятках чыталіся творы італьянскіх аўтараў. У Полацкай друкарні, апрача кніг рэлігійнага зместу на італьянскай мове, убачыла свет таксама выданне першых дзесяці песень паэмы «Вызвалены Іерусалім» Т. Таса ў польскамоўным перакладзе
П. Каханоўскага.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Як цытаваць
ЧАРОТА, У. І. (2022). ПОЛАЦКІЯ ЕЗУІТЫ І ІТАЛЬЯНСКАЯ КУЛЬТУРА (КАНЕЦ ХVIII – ПАЧАТАК ХІХ СТАГОДДЗЯ). Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі, (2), 48-54. Retrieved from https://journals.psu.by/humanities/article/view/1217
Біяграфія аўтара

У. І. ЧАРОТА, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі, Мінск

канд. філал. навук

Бібліяграфічныя спасылкі

Bawtovich, M. (2018). Knigadruk u Polacku (1774–1829) [Book printing in Polotsk (1774–1829)]. Polotsk: Polackae ljada. (In Belarus.).

Inglot, M. (2004). Obshchestvo Iisusa v Rossiiskoi Imperii (1772–1820 gg.) i ego rol' v povsemestnom vosstanovlenii Ordena vo vsem mire [Society of Jesus in the Russian Empire (1772-1820) and its role in the widespread restoration of the Order around the world]. Moscow: Institut filosofii, teologii i istorii sv. Fomy. (In Russ.).

Gabrus', T.V., Kulagin, A.M., Chanturyja, Ju.U. & Tkachow, M.A. (2003) Strachanaja spadchyna [Lost heritage]. Minsk: Belarus'. (In Belarus.).

Arlow, U.A. (2008). Tajamnicy polackaj gistoryi [Secrets of Polotsk history]. Minsk: Papury. (In Belarus.).

Kadulska, I. (2004). Akademia Połocka: Ośrodek kultury na Kresach 1812–1820 [Polotsk Academy: cultural center in borderlands 1812–1820]. Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. (In Polish).

Sapunov, A.P. (1916). Prebyvanie imperatritsy Ekateriny II v Polotske [The stay of Empress Catherine II in Polotsk]. In Polotsko-Vitebskaya starina : izdanie Vitebskoi uchenoi arkhivnoi komissii[Polotsk-Vitebsk antiquity: publication of the Vitebsk Scientific Archive Commission], (III), (55–67). Vitebsk: Tip-Lit. Nasl. M. B. Neimana. (In Russ.).

[Anonymous authors]. (1789). Magnae Rossorum imperatricis Catharinae II. supremo copiarum Duci Sacri Romani Imperii principi Georgio Alexandrowicz Taurico Potemkin … [Of the Great Russia Empress Katharine II. to the supreme commander of the forces of the Holy Roman Empire, prince George Alexandrowicz Taurico Potemkin….]. Polotsk: In Privilegiata à Sua Imperatoria Majestate Typographia Polocensi Collegii S. J. (In Latin, Italian et al.).

[Anonymous authors]. (1797). Augustissimo ac potentissimo Paulo I. Imperatori Totius Rossiae adnexorumque regnorum, et principatuum… [To the most august and most powerful Paul I. Emperor of the whole Russia and allied kingdoms …]. Polotsk: In privilegiata à Sua Imperatoria Maiestate Typographia Polocensi Collegii S. J. (In Latin, Italian et al.).

[Anonymous authors]. (1812). Augustissimo ac potentissimo Alexandro I. Imperatori et Autocratori Totius Rossiae … [To the most august and most powerful Alexander I. Emperor and Autocrator of the whole Russia…]. Polotsk: In Typographia Academica. (In Latin, Italian et al.).

Angiolini, F. (1782). Elettra, Edipo, Antigona tragedie di Sofocle e il Ciclope dramma satirico d’Evripide. Il tutto dall’original testo greco nuovamente tradotto, e illustrato con note dall’ab. Francesco Angiolini piacentino. Con un saggio in fine di sue Poesie Italiane, Latine, Greche, ed Ebraiche [Electra, Oedipus, Antigone tragedies of Sophocles and satyr play Cyclops by Euripides. All from the original Greek text translated again, and illustrated with notes by ab. Francesco Angiolini from Piacenza. With an essay at the end of his Italian, Latin, Greek, and Hebrew poems]. Rome: Per Luigi Perego Salvioni Stampator Vaticano nella Sapienza. (In Italian).

Ciampi, S. (1834). Bibliografia critica delle antiche reciproche corrispondenze politiche, ecclesiastiche, scientifiche, letterarie, artistiche dell’Italia colla Russia, colla Polonia ed altre parti settentrionali; il tutto raccolto ed illustrato con brevi cenni biografici delli autori meno conosciuti. T. I [Critical bibliography of the ancient reciprocal political, ecclesiastical, scientific, literary, artistic correspondences of Italy with Russia, Poland and other northern parts; all collected and illustrated with short biographical notes of the less known authors. Vol. I]. Florence: Per Leopoldo Allegrini e Giov. Mazzoni. (In Italian).

Gamba, B. (1834). Angiolini Francesco. In E. De Tipaldo (Ed.) Biografia degli italiani illustri nelle scienze, lettere ed arti del secolo XVIII, e de’ contemporanei compilata da letterati italiani di ogni provincia. Vol. I [Biography of illustrious Italians in the sciences, letters and arts of the 18th century, and of contemporaries compiled by Italian writers from every province. Vol. I]. Venice: Dalla tipografia di Alvisopoli. (In Italian).

Inglot, M. (2001). List o. Giuseppe Maruti SJ z Połocka (1871) [Letter from Father Giuseppe Maruti SJ from Polotsk]. In M. Inglot (Eds.) & S. Obirek (Eds.) Jezuicka ars historica [Jesuit ars historica] (193–207). Kraków: Wyd-wo WAM. (In Polish)

Staffoni Novelli, C. (1974). Il gesuita Agostino Palazzi e la sua tragedia “Eustachio” [The Jesuit Agostino Palazzi and his tragedy "Eustachio"]. Brixia Sacra: Memorie Storiche della Diocesi di Brescia [Brixia Sacra: Historical Memories of the Diocese of Brescia], (Anno IX, 1), 17–24. (In Italian).

I. G. [Giżycki, J.] (1905). Materyały do dziejów Akademii Połockiej i szkół od niej zależnych [Materials to the history of the Polotsk Academy and its dependent schools]. Kraków: Druk. W.L. Anczyca i Spółki. (In Polish).

[Anonymous author]. (1818). Krótka wiadomość o mieście Połocku [A short information about the city of Polotsk]. Miesięcznik Połocki [Monthly of Polotsk], (T. I, №3), 157–180. (In Polish).

Ljagchylin, A.A. & Klimovich, G.I. (2016). Ital'janskija akcjenty w belaruskaj shalastycy [Italian accents in Belarusian scholasticism]. In S.L. Garanin, (Eds.) & I.U. Jalyncava (Eds.) Belaruska-ital'janskae kul'turnae wzaemadzejanne i prablema zahavannja nacyjanal'naj idjentychnasci: gistarychny vopyt i suchasnyja prablemy: zb. navuk. art. [Belarusian-Italian cultural interaction and the problem of preserving national identity: historical experience and current issues] (38–44). Minsk: Belaruskaja navuka. (In Belarus.).

Shal'kevich, V.F. (2008). Polotskaya neoskholastika [Polotsk neo-scholasticism]. In T.A. Adulo (Ed.) Mirovozzrencheskie i filosofsko-metodologicheskie osnovaniya innovatsionnogo razvitiya sovremennogo obshchestva: Belarus', region, mir: materialy mezhdunarodnoi nauchnoi konferentsii [Worldview, philosophical and methodological foundations of the innovative development of modern society: Belarus, region, world] (523–525). Minsk. (In Russ.).

Pollak, R. (1969). Od Renesansu do Baroku [From the Renaissance to the Baroque]. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (In Polish).

Wiszniewski, M. (1845). Historya literatury polskiéj. T. VII [History of Polish Literature. Vol. VII]. Kraków: W drukarni uniwersyteckiéj nakładem autora. (In Polish).

Pollak, R. (1957). Il Tasso in Polonia [Tasso in Poland]. In Torquato Tasso / Comitato per le celebrazioni di Torquato Tasso, Ferrara 1954 [Torquato Tasso / Committee for the celebrations of Torquato Tasso, Ferrara 1954] (737–755). Milan: C. Marzorati. (In Italian).

Grzeszczuk, St. (1981). W stronę Kochanowskiego : studia, charakterystyki, interpretacje [Towards Kochanowski: studies, characteristics, interpretations]. Katowice: Wyd-wo “Śląsk”. (In Polish).

Załuski, J. A. (1754). Bibliotheca Poetarum Polonorum Qui Patrio Sermone Scripserunt [Polish poetry library who wrote in their native language]. Warsaw: apud Christoph Gottlieb Nicolai Bibliopolam. (In Latin).

[Anonymous author]. (1823). Wykład nauk dawanych w Szkole Wyższey Połockiey XX. Pijarów. Od dnia 1. września 1822 roku, do dnia 4. lipca 1823 roku [Lecture of the given sciences at the Polotsk High School of XX Piarists. From September 1, 1822 to July 4, 1823]. In Vilna: w Drukarni ХХ. Pijarów u Michała Zabohonskiego i Jerzego Kozłowskiego. (In Polish).

Blinova, T. B. (2002). Iezuity v Belarusi (Ikh rol' v organizatsii obrazovaniya i prosveshcheniya) [Jesuits in Belarus (Their role in organization of education and enlightenment)]. Grodno: GrGU. (In Russ.).