ХІМІЧНЫ СКЛАД РЭШТКАЎ МЕТАЛІЧНАЙ СЫРАВІНЫ НА СЦЕНКАХ ЛІЦЕЙНЫХ ФОРМ І ТЫГЛЯЎ ЯК КРЫНІЦА ПА ГІСТОРЫІ ЮВЕЛІРНАЙ ВЫТВОРЧАСЦІ НА ТЭРЫТОРЫІ ПАЎНОЧНАЙ І ЦЭНТРАЛЬНАЙ БЕЛАРУСІ Ў Х–XVIII СТСТ.
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Анатацыя
У артыкуле прадстаўлены вынікі вывучэння хімічнага складу рэшткаў металічнай сыравіны, якія захаваліся на паверхні прыстасаванняў для ліцця Х–XVIII стст., знойдзеных на тэрыторыі Паўночнай і Цэнтральнай Беларусі. Аўтарам устаноўлена, што асноўнымі сплавамі каляровых металаў, якія зафіксаваны на сценках тыгляў і льячак, з’яўляюцца шматкампанентныя і свінцовыя латуні, што дазваляе разглядаць пераважнае выкарыстанне гэтай сыравіны ў якасці адметнай рысы мясцовай каляровай металаапрацоўкі. Адзначаецца, што свінцовыя латуні найбольш характэрныя для вытворчых комплексаў Х–XIII стст., а складаныя медна-цынкавыя сплавы сустрэты ў тыглях з майстэрні XVII–XVIII стст. Аўтарам таксама выяўлена, што частка гліняных і каменных ліцейных форм ужывалася для адлівак вырабаў з тугаплаўкіх сплаваў на меднай аснове. Устаноўлена, што ў формах плавілі пераважна медна-цынкавыя і складаныя шматкампанентныя сплавы.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Гэты твор даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution» («Атрыбуцыя») 4.0 Сусветная.
Бібліяграфічныя спасылкі
Магалінскі І.У. Ліцейныя формы і тыглі для плаўкі каляровых металаў з тэрыторыі Полацка X–XVII стст. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. – Мінск, 2011. – Вып. 21: Вывучэнне археалагічных помнікаў на тэрыторыі Полацкай зямлі (да 1150-годдзя Полацка). – С. 184–193.
Персов Н.Е., Сарачева Т.Г., Солдатенкова В.В. Тигли из раскопок квартала ювелиров в Твери // Исторический журнал: научные исследования. – 2016. – № 6. – С. 750–759.
Магалінскі І.У. Метады даследавання хімічнага складу вырабаў з каляровых металаў Х–XVIII стст. з тэрыторыі Паўночнай і Цэнтральнай Беларусі // Вестн. Полоц. гос. ун-та. Сер. А, Гуман. науки. – 2024. – № 1(69). – С. 2–5. – DOI: https://doi.org/10.52928/2070-1608-2024-69-1-2-5.
Лашанкоў М.І. Тыгель // Археалогія Беларусі: энцыкл. У 2 т. / рэдкал.: Т.У. Бялова (гал. рэд.). – Мінск, 2011. – Т. 2.– С. 360.
Ениосова Н.В., Ререн Т. Плавильные сосуды новгородских ювелиров // Новгородские археологические чтения–3. – Великий Новгород, 2011. – С. 243–254.
Ениосова Н.В., Митоян Р.А. Тигли Гнёздовского поселения // Труды ГИМ. – М., 1999. – Вып. 111: Археологический сборник памяти Марии Васильевны Фехнер. – С. 54–63.
Рындина Н.В. Технология производства новгородских ювелиров X–XV вв. // Материалы и исследования по археологии СССР. – М., 1963. – № 117: Труды новгородской археологической экспедиции. Т. 3.– С. 200–247.
Зайцева И.Е., Сарачева Т.Г. Ювелирное дело «Земли вятичей» во второй половине XI – XIII в. – М.: Индрик, 2011. – 404 с.