STATE-POLITICAL TRADITION OF GRAND DUCHY OF LITHUANIA IN NATIONAL MOVEMENTS OF ITS SUCCESSORS IN EARLY XX CENTURY
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
It is reviewed the search in early XX century by Belarusian, Lithuanian and Polish political thought of the forms of national-state structure of the peoples of former Grand Duchy of Lithuania (GDL) on the basis of its statepolitical tradition. It is established the circumstances of appeal to historical tradition. Article describes the role and place GDL tradition in «krajovaya» ideology, in ideology of Lithuanian autonomists, Polish federalists, Belarusian national movement. It is shown how the divergence of nation interests lead to adapt GDL heritage to them and to the competition because of this heritage.
Scientific novelty lies in methodological approach, based on modern concepts (sociocultural trauma; political nation; creation of nations in Eastern Europe, discussed on the phenomenon of Rzeczpospolita and GDL heritage); in comparative analysis of use of GDL heritage by Belarusian, Lithuanian and Polish national movements and show the specificity of ideology of Belarusian movement; attract new archival sources.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
References
Снайдэр, Т. Рэканструкцыя нацый: Польшча, Украіна, Літва, Беларусь, 1569–1999 гг. / Т. Снайдэр ; пер. з англ. ; навук. рэд. Г. Сагановіч. – Мінск : Медысонт, 2010. – 424 с.
Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. – Ф. 579 Мілюкоў П.Н. – Воп. 1. – Спр. 1843.
Проблемы формирования белорусской государственности в ХХ – начале XXI века: избранные труды Н. С. Сташкевича / под науч. ред. А. Н. Данилова, В. С. Кошелева. – Минск : РИВШ, 2012. – 242 с.
Смалянчук, А. Беларускі нацыянальны рух і краёвая ідэя / А. Смалянчук // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – Białystok, 2000. – № 14. – С. 105–114.
Смалянчук, А. Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 – люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. – СПб.: Неўскі прасцяг, 2004. – 406 с.
Смалянчук, А. Краёвасць стасоўна беларускага і літоўскага нацыянальных рухаў на пачатку ХХ ст. / А. Смалянчук // Беларусь і беларусы сярод суседзяў: гістарычныя стэрэатыпы і палітычныя канструкты : матэрыялы міжнар. канф. – Варшава : Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, 2013. – С. 66–77.
Смалянчук, А. Краёвец Антон Луцкевiч [Электронны рэсурс] / А. Смалянчук.
Хомич, С. Территория и государственные границы Беларуси в XX веке. От незавершенной этнической самоидентификации и внешнеполитического произвола к современному status quo / С. Хомич. – Минск : Экономпресс, 2011. – 416 с.
Шыбека, З. Нарыс гісторыі Беларусі (1795–2002) / З. Шыбека. – Мінск : Энцклапедыкс, 2003. – 490 с.
Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы XVIII – пачатку ХХІ ст. У 2 кн. – Кн. 1 / А. А. Каваленя [і інш.] ; рэдкал.: А. А. Каваленя [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Бел. навука, 2011. – 584 с.
Василевский (Плохоцкий), Л. Современная Польша и ее политические стремления / Л Василевский. – СПб. : Тип. общ-ва «Общественная польза», 1906. – 220 с.
Wasilewski, L. Kresy wschodnie. Litwa i Białorus – Podliasie i Chelmszczyzna. Galicya wshodnia – Ukraina / L. Wasilewski. – Warszawa–Kraków : Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, 1917. – VII, 109 s.
Wasilewski, L. Dzieje zjazdu paryskiego 1892 roku. Przyczynek do historji polskiego ruchu socjalistycznego / L. Wasilewski. –Warszawa : Wydawnictwo Instytutu Badania Najnowszej Historji Polski, 1934. – 48 s.
Wielhorski, W. Litwa etnograficzna. Przyroda, jako podstawa gospodarcza. Rozwój stosunków narodowościowych / W. Wielhorski. – Wilno : Wydawnictwo Wileńskiego Biura Informacyjnego, 1928. – 218 s.
Wielhorski, W. Litwa wspołczesna / W. Wielhorski. – Warszawa : Wojskowy Instytut Geograficzny, 1938. – 254 s.
Grunberg, K. Polskie koncepcje federalistyczne 1864–1918 / K. Grunberg. – Warszawa : Książka i Wiedza, 1971. – 358 s.
Laniec, S. Białoruś w dobie kryzysu społeczno-polityznego (1900–1914) / S. Laniec. – Olsztyn : Druk : Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Ołsztynie, 1993. – 135 s.
Pajewski, J. Odbudowa Państwa Polskiego. 1914–1918 / J. Pajewski. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2005. – 354 s.
Miknys, R. Wileńscy autonomiści i ich projekty autonomii politycznej Litwy w latach 1904–1905 / R. Miknys // Lithuano-Slavica Poznaniensia Studia Historica. – 2001. – T. VIII. – S. 97–112.
Marozau, S. Знішчэнне Вялікага княства Літоўскага як сацыякультурная траўма / S. Marozau // Per aspera ad astra : Materiały z XVI Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów. – T. XII: Metodologia historii, historiografia i historia gender / Red. A. Swiątek. – Kraków : Uniwersytet Jagiellonski, 2008. – S. 101–113.
Марозаў С. П. Тэорыя сацыякультурнай траўмы П. Штомпка як тэарэтыка-метадалагічная аснова вывучэння ідэй і праектаў адраджэння Вялікага Княства Літоўскага / Шлях у навуку : зб. арт. да 55-годдзя студ. навук.-даслед. гіст.-краязн. гутрка “НіКа” / ГрДУ імя Я. Купалы ; рэдкал.: Н. А. Івашчанка (гал. рэд.) [і інш.]. – Гродна : ГрДУ, 2011. – 281 с. – С. 186–193.
Луцкевіч, А. Рэфэрат Беларускае дэлегацыі на Лязанскай канфэрэнцыі народаў Расеі / А. Луцкевіч // Барацьба за вызваленне / Уклад., навук. рэд., пер., камент. і прадм. А. Сідарэвіча. – Вільня : Ін-т беларусістыкі ; Беласток : Бел. гіс. тав-ва, 2009. – С. 121–124.
Луцкевіч, А. Уваскросшы праект (аб беларуска-ўкраінска-літоўскім саюзе) // А. Луцкевіч. Барацьба за вызваленне / Уклад., навук. рэд., пер., камент. і прадмова А. Сідарэвіча. – Вільня : Ін-т беларусістыкі; Беласток : Бел. гіс. тав-ва, 2009. – С. 318–320.
Kalinowski, W. Kwestja Wschodnia a Białoruś / W. Kalinowski. – Warszawa : Drukarnia Literacka, 1920. – 14 s.
Dmowski, R. Polityka polska i odbudowanie pańswa / R. Dmowski. – Warszawa : Instytut Wydawniczy Pax, 1989. – T. 2. – 346 s.
Kulczycki, L. Państwa centralne, Rosya a Polska / L. Kulczycki. – Kraków : Drukarnia Narodowa, 1916. – 68 s.
Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва. – Ф. 3. – Воп. 1. – Спр. 145. Т. Грыб. “Нашы мэты і заданні”. Артыкул без канца. Машынапіс.
Bielskis, J. J. Lithuania. Facts Supporting Her Claim for Reestablishment as an Independent Nation / J. J. Bielskis. – Washington : The Lithuanian National Council. – [Б.г.]. – 48 p.
Lichtensztul, J. The White Ruthenian Problem in Eastern Europe / J. Lichtensztul. – Reprinted from the Quarterly Bulletin of the Polish Institute of Arts and Sciences in America. – 1944. – July. – 28 p.
Sopycki, S. Eastern Poland / S. Sopycki. – London : “Verytas” Foundation Press, 1965. – 35 s.
Кароткі нарыс беларускага пытаньня. – Мінск : Выдавец І. П. Логвінаў, 2009. – 396 с.
Бібліятэка Акадэміі навук Літвы, аддзел рукапісаў. – Ф. 21-276. Пратаколы беларускіх арганізацый. 1916 г. – 36 л.
Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. – Ф. 102 Дэпартамент паліцыі. Агляды. – Воп. 253. – Спр. 120.
Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. – Ф. 102 Дэпартамент паліцыі. Агляды. – Воп. 253. – Спр. 142.
Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. – Ф. 579 Мілюкоў П. Н. – Воп. 1. – Спр. 1842.
Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі. – Ф. 586 Плеве В. К. – Воп. 1. – Спр. 194.
Z Rosja czy przeciw Rosji? – Warszawa : Spółka Wydawnicza „Odrodzenie“, 1916 . – 119 s.
Рудовіч, С.С. Вайна, палітыка, штодзённасць вачыма мастака-краёўца (“Дзённік” Фердынанда Рушчыца як крыніца па гісторыі Першай сусветнай вайны) / С.С. Рудовіч // Беларусь у гады Першай сусветнай вайны. Смаргоншчына: трагедыя, гераізм, памяць : матэрыялы міжнар. навук.-практ. канф., Смаргонь, 18–19 мая 2007 г. / навук. рэд. А. М. Літвін, У. В. Ляхоўскі; рэдкал.: М. У. Мясніковіч [і інш.]. – Мінск : Чатыры чвэрці, 2000. – C. 220–242.
Skirmumtowna, K. Stronnictwo Krajowe Litwy i Białejrusi / K. Skirmumtowna // Kurier Litewski. – 1907. – 3 (16) maja. – 18 s. [Асобны адбітак].
Щавлинский, Н. Б. Государственно-политическое и национально-культурное самоопределение Беларуси в годы Первой мировой войны (1914–1918) / Н. Б. Щавлинский. – Минск : ООО «Мэджик Бук», 2009. – 192 с.
Krajewski, Z. Geneza i dzieje wewnętrzne Litwy Środkowej (1920–1922) / Z. Krajewski. – Lublin : Ośrodek Studiów Polonijnych i Społecznych PZKS w Lublinie, 1996. – 172 s.