ЗАРОЖДЕНИЕ И ЭВОЛЮЦИЯ ОБЩЕСТВЕННОГО КОНТРОЛЯ В ВЕЛИКОМ КНЯЖЕСТВЕ ЛИТОВСКОМ И РЕЧИ ПОСПОЛИТОЙ В XV–XVII ВЕКАХ
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Аннотация
Рассматриваются вопросы возникновения общественного контроля на белорусских землях во времена Великого Княжества Литовского и Речи Посполитой в XV–XVII веках. Анализируются эволюция идейных основ общественного контроля, его перерождение из способа защиты предусмотренных феодальными договорами прав и привилегий в основу политического строя, гарантию вольности и защиту от тирании. В публикации выделяются объекты и субъекты общественного контроля, рассматриваются его формы. Кроме того, изучается эволюция сословных представительных органов с позиции осуществления ими общественного контроля, отмечается их перерождение из сугубо общественных органов в органы с двойственной общественно-публичной сущностью, в свою очередь подлежащие общественному контролю. Приводятся примеры форм обращений сословий в защиту своих прав.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Библиографические ссылки
Преобразование нашего мира: Повестка дня в области устойчивого развития на период до 2030 года : Резолюция, принятая Генеральной Ассамблеей 25 сентября 2015 года [без передачи в главные комитеты (A/70/L.1)] [Электронный ресурс] // United Nations Conferenceon Trade and Development. – Режим доступа: http://unctad.org/meetings/en/SessionalDocuments/ares70d1_ru.pdf. – Дата доступа: 25.08.2018.
Фавье, Ж. Столетняя война / Ж. Фавье ; пер. с фр. М.Ю. Некрасова. – СПб. : Евразия, 2017. – 576 с.
Грамата караля і вялікага князя Жыгімонта І Старога сялянам-даннікам падняпроўскіх і задзвінскіх валасцей ад 2 кастрычніка 1511 г. / А.Ф. Вiшнеўскi // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзён : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 83–84.
Грамата Вялікага князя Літоўскага Жыгімонта І сялянам Магілеўскай воласці (вытрымкі) ад 1 липеня 1536 г. / А.Ф. Вішнеўскі // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзен : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеускi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 84–85.
Декрет межи людми путными Смоленског(о) повету Дубровенъского путя а межи Михаилом Данилевичом, которыи их был за тяглых людеи упросилъ от 2 сентября 1508 г. // Lietuvos Metrika. Knyga № 8 (1499–1514). – Vilnius : Mokslo ir enciklopedijų leidykla, 1995. – S. 310–311.
До воеводы троцкого в жалобе бояр еишиских на Тишка Быховца о упрошене их за тяглых люди от 2 октября 1521 г. // Lietuvos Metrika. Knyga № 10 (1440–1523). – Vilnius : Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas. – 1997. – S. 95.
Рахуба, А. Вялікае Княства Літоўскае ў парламенцкай сістэме Рэчы Паспалітай, 1569–1763 гг. / А. Рахуба. – Мінск : Медысонт, 2008. – 424 с.
Прывілей Менску на магдэбургскае право 1499 года / А.Ф. Вішнеўскі // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзён : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. Спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-евыд., дап. – Мінск, 2003. – С. 94–97.
Лист до воеводы киевского(о) в жалобе мещан киевских о розные кривды их против праву их маит борскому etc. // Lietuvos Metrika. Knyga № 10 (1440–1523). – Vilnius : Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1997. – S. 97–99.
Прывілей Смаленскай зямлі 1505 г. / Вішнеўскі, А.Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзён : вучэб. дапам. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 68–72.
Прывілей вялікага князя Літоўскага Аляксандра 1492 г. / А.Ф. Вішнеўскі // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзен) : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 45–51.
Агульназемскі прывілей Вялікага князя літоўскага Жыгімонта Казіміравіча 1506 г. / А.Ф. Вішнеўскі // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзён : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 52–55.
Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 года / А.Ф. Вішнеўскі // Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах : Са старажытных часоў да нашых дзён : вучэб. дапамож. / А.Ф. Вiшнеўскi, Я.А. Юхо ; пад агул. рэд. А.Ф. Вiшнеўскага ; М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; Акад. МУС. – 2-е выд., дап. – Мінск, 2003. – С. 114–132.
Статут Вялікага княства Літоўскага 1566 года / Т.І. Доўнар [і інш.] ; рэд. Т.І. Доўнар [і інш.]. – Мінск : Тэсей, 2003. – 352 с.
Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 года ; пер. А.С. Шагун. – Мінск : Беларусь, 2005. – 207 с.
Otkaz ot hospodora korola jeho miłosti wsim kniaŜatom, paniatom i wsemu rycerstwu na tyje reczi kotoryje oni na pisme korolu jeho miłosti dali na walnom Sojme Berestejskom : w roku 1544 // Zbiór praw litewskich od roku 1389 do roku 1529 tudzieŜ rozprawy sejmowe o tychŜe prawach od roku 1544 do roku 1563. – Poznań : W druk. na Garbarach № 45, 1841. – S. 397–413.
Otkaz ot hospodora korola jeho miłosti i welikoho kniazia Ŝikhimonta awhusta, wsim kniaŜatom, paniatom i wsemu rycerstwu na tyje reczi kotoryje oni na pisme korolu jeho miłosti dali na tom teperesznem walnom sojme Wilenskom. Leta : boŜeho : naroŜ. 1547 // Zbiór praw litewskich od roku 1389 do roku 1529 tudzieŜ rozprawy sejmowe o tychŜe prawach od roku 1544 do roku 1563. – Poznań : W druk. na Garbarach № 45, 1841. – S. 418–435.
Otkaz ot hospodora korola jeho miłosti i welikoho kniazia Ŝikhimonta awhusta, wsim kniaŜatom, paniatom i wsemu rycerstwu, szliahte, obywatelem panstwa jeho miłosti welikoho kniŜestwa litowskoho na tyje reczi I prozby, kotoryje oni na pisme korolu jeho miłosti dali na teperesznem walnom sojme wilenskom leta boŜeho naroŜ. 1559 // Zbiór praw litewskich od roku 1389 do roku1529 tudzieŜ rozprawy sejmowe o tychŜe prawach od roku 1544 do roku 1563. – Poznań : W druk. na Garbarach № 45, 1841. – S. 507–527.
Вішнеўская, І.У. Гісторыя палітычнай і прававой думкі Беларусі : дапамож. для студэнтаў вышэйш. навуч. устаноў / І.У. Вішнеўская. – Мінск : Тэсей, 2004. – 272 с.
Дзербіна, Г.В. Статуты Вялікага Княства Літоўскага як праява прававой культуры Рэнесансу / Г.В. Дзербіна // Нацыянальныя пытанні : матэрыялы ІІІ Міжнар. кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый», Мінск, 21–25 мая, 4–7 снежня 2000 г. ; рэдкал. Э. Дубянецкі [і інш.]. – Мінск : Беларускі кнігазбор, 2001. – С. 127–137.
Modrzewski, A.F. O poprawie Rzeczypospolitej / A.F. Modrzewski [Электронный ресурс] // Wolne Lektury. – Режим доступа: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/o-poprawie-rzeczypospolitej.html. – Дата доступа: 08.07.2018.
Волан, А. Прамова да Сената Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага, або Якім павінна быць праўленне дабрачыннага караля (1573) / А. Волан // Белорусские мыслители XVI–XVII вв. // Избр. тр. – Минск : Ред. журн. «Промышленно-торговое право». – 2017. – С. 63–71.
Волан, А. Аб грамадзянскай, або палітычнай свабодзе / А. Волан // Белорусские мыслители XVI–XVII вв. // Избр. тр. – Минск : ред. журн. «Промышленно-торговое право», 2017. – С. 82–157.
Kucharczyk, G. Polska myśl polityczna do roku 1939 / G. Kucharczyk. – Wyd. : Dębogóra, 2011. – 550 s.
Opaliński, E. Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587–1652 : system parlamentarny a społeczeństwo obywatelskie / E. Opaliński. – Warszawa : Wydawnictwo Sejmowe, 1995. – 347 s.