АСАБЛІВАСЦІ КАЛЯНДАРНЫХ ТРАДЫЦЫЙ УШАНАВАННЯ ПРОДКАЎ У БЕЛАРУСАЎ ПАДЗВІННЯ

А. С. ЦЫГАНКОВА

Авторы

А. С. ЦЫГАНКОВА Полоцкий государственный университет

Ключевые слова:

памінальна-пахавальная традыцыя, восеньскія дзяды, Маслянічныя дзяды, Траецкія дзяды, Стаўроўскія дзяды, Радаўніцкія дзяды

Аннотация

Падзвінне з’яўляецца адным з шасці гісторыка-культурных рэгіенаў Беларусі, кожны з якіх мае сваю спецыфіку ў пахавальна-памінальнай абраднасці. Продкі жыхароў Падзвіння, як і наогул усіх беларусаў, верылі ў бясконцы кругаварот жыцця, дзе смерць увасаблялася як кропка пераходу з аднаго этапа ў іншы. Адсюль вялікая колькасць рытуалаў і абрадаў, якія суправаджаюць гэты пераход. У артыкуле разгледжан адзін з самых устойлівых і кансерватыўных элементаў каляндарнай абраднасці – памінальна-пахавальная традыцыя.

Библиографические ссылки

Аўсейчык, У. Я. Рэгіянальныя асаблівасці і лакальныя варыянты ў каляндарнай памінальнай абраднасці беларусаў Падзвіння (па матэрыялах ХІХ – пачатку ХХІ ст.) / У. Я. Аўсейчык // Асобазбіральніка ў захав. нематэрыяльн. культ. спадчыны: 200-годдзя з дня народж. О. Кальберга: міжнар. кругл. стала; 25-26 чэрв. 2014 г., Мінск – Пінск/ Укл.Д. Алексеенка і Ю. Пацюпа; Цэнтр даследвання бел. культуры, мовы і літр. НАН Беларусі, Музей Бел. Палесся (г. Пінск), Маршалкоўская Управа Падляшскага ваяв. (Польшча), Польскі Інст. у Мінску. – Мінск, 2014. – С. 44-56.

Аўсейчык, У.Я. “Стаўроўскія дзяды” на Докшыччыне/ У.Я. Аўсейчык// Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў : зборнік навуковых прац міжнароднай навуковай канферэнцыі, прысвечанай 160-годдзю з дня нараджэння А. П. Сапунова (Полацк, 21 – 23 красавіка 2011 г.) : у 2 частках . / Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт ; [пад агульн. рэд. Д. У. Дука, У. А. Лобача.]. - Наваполацк: ПДУ, 2011. - Ч.2. - С. 111-123.

Аўсейчык, У.Я. Восеньскія Дзяды ў беларусаў Падзвіння: рэгіянальныя асаблівасці і лакальныя варыянты/ У.Я. Аўсейчык// Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя A, гуманітарныя навукі.- Наваполацк, 2012. - № 9. - С. 35-44.

Аўсейчык, У.Я. Пахавальна-памiнальная абраднасць вясковага беларускага насельнiцтва Паддзвiння ў канцы XX–пачатку XXI стагоддзя/ У.Я. Аўсейчык// Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя A, гуманітарныя навукі.- Наваполацк,: навукова-тэарэтычны часопіс. – 2010. – № 7. – С. 199–209.

Аўсейчык, У.Я. Традыцыі памінання продкаў у структуры масленічнай і вербнай памінальнай абраднасці беларусаў Падзвіння (па матэрыялах ХІХ – пачатку ХХІ ст.) / У.Я. Аўсейчык // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтва : мат. Міжнароднайнавук.-практ. канф. (20–21 лістапада 2014 г., г. Мінск) / уклад. Ю. В. Пацюпа; гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2014. – С. 327–330.

Варфаламеева, Т.Б. Традыцыйная мастацкая культура беларусаў. У 6 т. Т.2. Віцебскае Падзвінне/ Т.Б. Варфаламеева, А.М. Боганева, М.А. Козенка. – Мінск: Беларускаянавука, 2004. – 910 с.

Кухаронак, Т.І. “Дзед касцей падавіўся”: рэгіянальна-лакальная спецыфіка масленічнай гульні беларусаў Падзвіння/ Т.І. Кухаронак // Беларускае Падзвінне: вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў : зборнік навуковых прац міжнароднай навуковай канферэнцыі, прысвечанай 160-годдзю з дня нараджэння А. П. Сапунова (Полацк, 21 – 23 красавіка 2011 г.) : у 2 частках . / Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт ; [пад агульн. рэд. Д. У. Дука, У. А. Лобача.]. - Наваполацк : ПДУ, 2011. - Ч.2. - С. 158-161.

Лозка, А.Ю. Беларускі народны каляндар / А.Ю. Лозка – Мінск: “Полымя”, 1993 г. – с. 184.

Никифоровский, Н.Я. Простонародные приметы и поверья, суеверные обряды и обычаи… Витебской Белоруссии / Н. Я. Никифоровкий. – Витебск: Губерн. Тип литограф., 1897. – 338 с.

Полацкі этнаграфічны зборнік / уклад., прадм. і паказ. У. А. Лобача. – Вып. 2: Народная проза беларусаў Падзвіння. У 2 ч. Ч. 2. – Наваполацк: ПДУ, 2011. – 292 с.